Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Horrorwliteraturzewspółczesnejifilmie
nymi,mająprzykrezabarwienieipowodują,żejednostkaczujesięwobecnich
bezradna.
116
Douporządkowaniaznaczeniapojęcialękprzyczyniłosięwprowadzenie
rozróżnieniapomiędzylękiemastrachem.ZygmuntFreudwwykładachzzakre-
supsychoanalizywspominaodwóchrodzajachlęku:obiektywnym,który
jesttożsamyzestrachem,orazsubiektywnym,czylinieokreślonym,któryjest
reakcjąnanieznaneniebezpieczeństwo.
117
TropempsychoanalizypodążaKarenHorney,którareprezentujeorientację
neopsychologiczną.AutorkaNeurotycznejosobowościnaszychczasówutrzy-
muje,żeoilewprzypadkustrachuniebezpieczeństwojestwidoczne,istnieje
obiektywnieijestuświadamianeprzezjednostkę,towprzypadkujestono
ukryteisubiektywne.
118JózefPieternazywalękHstrachemwobeczagrożeń
pomyślanych”,reakcjąnaHuprzytomnieniesobiemożliwościdanegonie-
bezpieczeństwa”,Hantycypowanymstrachem”.
119Ostrachumówimywówczas,
gdymamydoczynieniazzagrożeniemzestronykonkretnegoprzedmiotuczy
zjawiska(wnomenklaturzeA.KępińskiegojesttoHlękprzedmiotowy”),olęku
(utożsamianymzemocjonalnymniepokojem)wtedy,gdyźródłozagrożeniajest
bezprzedmiotowe,irracjonalne:HZasadniczącechąnieokreślonegolęku/nie-
pokojujestnieświadomość.Cośnamzagraża,aleniewiadomo,co”.
120
Zkoleigrozaniejestuczuciemopisanymwsposóbostateczny,choć
naukowcysąświadomijejodrębnościwzględemodczuciastrachuilęku.
Wkażdymjęzyku–stwierdzaProfesorKępiński–istniejedośćdużookreśleńnaróżne
postacielęku:lęk,strach,groza,przerażenie,bojaźń,niepokój,wstręt,obrzydzenieitp.Każde
ztychpojęćoznaczainnąsytuację,którajestrezultatemzarównodziałaniaspecyficznego
bodźca,jakireakcjinatenżebodziec.[...]Tymsamymsłowemwyrażamystanyuczuciowe
oróżnorodnymnieraznasileniuiodmiennymcharakterze.121
Najczęściejgrozaujmowanajestjakoafektjednostkowydeterminowany
osobniczymiuwarunkowaniamibiologicznymiipsychicznymi,któreobejmują
ogółzjawiskzwiązanychzatmosferąodczuwanialęku.Jeststanemumysłu,
116Szerzejnatematpojęcialękzob.:A.Kępiński,Lęk[rozdz.Demonologialękunapisał
J.Mitarski],wstępM.Czerwiński,Warszawa1995;Lęk:różnorodnośćprzeżywania,podred.
W
.Tłokińskiego,Warszawa1993;Lęk:wposzukiwaniuspecyficzności,podred.W
.Tłokińskiego,
Warszawa1991;S.Kierkegaard,Pojęcielęku:prosterozważaniaocharakterzepsychologicznymdo
dogmatycznegoproblemugrzechupierworodnegoautorstwaVigiliusaHaufniensisa,przeł.,wstępem
iprzyp.opatrzyłA.Szwed,Kęty2000;idem,BojaŹńidrżenie,przekł.iwstępJ.Iwaszkiewicz,
Warszawa1982;F
.Riemann,Obliczalęku:studiumzpsychologiilęku,przekł.U.Poprawska,Kraków
2005;K.Horney,Neurotycznaosobowośćnaszychczasów,przeł.A.Grzegołowska,Poznań1993.
117Z.Freud,Wykładyzewstępudopsychoanalizy:nowycykl,przekł.P
.Dybel,oprac.R.Reszke,
Warszawa1995.
118K.Horney,Neurotycznaosobowośćnaszychczasów...,op.cit.
119J.Pieter,Słownikpsychologiczny,Wrocław1963,s.88.Por.idem,Strachiodwaga,Warszawa
1971.
120A.Kępiński,Lęk...,op.cit.,s.14.
121Ibidem,s.268.
