Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nudnychimęczącychćwiczeńłacińskich,pisaniarozmaitychlistów
ipism,układaniamównaróżneokazje
30
,pojawiałysięwprogramie
szkolnymrzeczybardziejinteresujące,jakchociażbynaukahistorii,
wykładanawpowiązaniuzczytanymiitłumaczonymitekstami.
HistoriabędziepasjąKołłątajadokońcażycia.Wszkoleduże
znaczeniedydaktycznemiałyczytaneteksty.WPińczowie,podobnie
jakwinnychszkołach–koloniach,czytałosięgłównieArystotelesa,
TomaszazAkwinuiAlbertaWielkiego
31
.
Przypuszczalnietenniewielkiprogramnauczania,jakioferowała
szkoławPińczowie,ograniczonyjedyniedonaukigramatykiipoetyki,
niezaspokajałambicjirodzicówisamegoHugona.Dlategonadalszą
edukacjęudałsiędoKrakowa.Dokumentówpotwierdzających
zapisaniesięKołłątajadoszkołyNowodworskiegoniemamy.Jest
natomiastzapiszdnia9X1761r.,poświadczającywpisanieHugona
KołłątajadobursyprawniczejnafunduszJaworskiego.Tosugero-
wałoby,iżmimomłodegowiekuwstąpiłnawydziałprawa.Taką
hipotezęzdecydowanieodrzuca,ichybasłusznie,HenrykBarycz
wHistoriiszkółNowodworskichodzałożeniadoreformyHugona
Kołłątaja,twierdząc,żewpisdobursyprawniczejświadczyjedynie
owolnymmiejscu,ponieważdostudiówprawniczychwymagany
byłstopieńmagistrafilozofii
32
.BrakującewykształceniemógłHugo
uzupełnićwłaśniewszkoleNowodworskiego,anastępniewstąpić
naUniwersytetKrakowski.Ponieważwszkolepińczowskiejopano-
wałpodstawowezasadygramatykiłacińskiejipoetyki,wKrakowie
nieprzechodziłnajprawdopodobniejpełnego,czteroklasowegokursu,
cooszczędzałoczasipieniądze(naukawtrzechpierwszychklasach
trwałaod10do14semestrów–tj.5–7lat–gdydodamyjeszczeklasę
ostatnią,czylidialektyki,toczasnaukiwydłużasiędo6–8lat)
33
.Hugo
wpisałsięprawdopodobniedoklasypoetyki(czując,byćmoże,
niedostatkiwtejumiejętności)lubodrazudoklasyretoryki
34
.
ProgramszkołyzostałustalonyprzezMikołajaDobrocieskiego
w1603r.iprzetrwałbezspecjalnychzmiando1773,czylidoczasów
KomisjiEdukacji
35
.Dlategozdużądoząprawdopodobieństwamo-
żemyodtworzyćprogram,wedługktóregouczyłsięmłodyKołłątaj.
Jeśliprzyjmiemy,żenaukęrozpocząłodpoetyki,topierwszyokres
30
L.Hajdukiewicz,Szkołypińczowskiewlatach1583-1914,[w:]Pińczówijego
szkoły,DZeszytyNaukoweUJ”nr512,s.109.
31
32
33
W.Grzelecki,Szkoły...,s.105.
H.Barycz,Historia...,s.234.
Tamże,s.234.
34
ChociażF.Kojsiewicztwierdzi,żeKołłątajprzeszedłpełnycyklkształcenia,co
jestmałoprawdopodobne,gdyżw1768r.kończystudiaztytułemdoktorafilozofii.Por.
PapierypoF.Kojsiewiczu,PAU,Kraków,rkps,sygn.1630.
35
W.Grzelecki,Szkoły...,s.90.TosamostanowiskopotwierdzasamH.Kołłątaj
wRaportachowizyciewAkademiiKrakowskiej,opr.M.Chamcówna,Wrocław1967.
s.75–78iwStanieoświecenia...,s.17.
20
