Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Sekretautomatu
Flecista
Wroku1737,uświturewolucjiprzemysłowej,FrancuzJacquesdeVaucan-
son,geniuszmechaniki,ukończyłswojearcydzieło-figuręzdolnąwydobyć
dźwiękizfletuiprzypominającąwtymczłowieka.Trzymającprawdziwyflet
wustach,owafiguraludzkichrozmiarówdęławinstrumentswymimecha-
nicznymipłucami,wwynikuczegopowstawałdźwięk.Poruszającustami,do-
pasowującsiłępodmuchu,atakżeprzesuwającpalcezjednegootworufletu
nadrugi,produkowałasekwencjęnut,któraskładałasięnakompletnyutwór
muzyczny,aczyniłatoUrówniedoskonalejakczłowiek”
1
.Vaucanson,niezado-
wolonyjednakzdzieła,którepotrafiłoodegraćnafleciezaledwiejednąpieśń,
obdarzyłjezdolnościąwygrywaniaażdwunasturóżnychutworów2.
Publicznośćznałajużwówczaspodobneurządzenia,aleFlecistabyłwyjąt-
kowy.Urządzeniaznanebyłyjakoautomaty,aludziebyliichwciążspragnieni.
ZlecanieichtworzeniastanowiłohobbyzamożnychEuropejczykówstanowią-
cychelitęówczesnegospołeczeństwa
3
.PrzezpewienczasVaucansonpobierałod
każdejosobychcącejzobaczyćjegoprzedziwnedziełoopłatęwwysokościtygo-
dniowejpensji.NaturalnośćruchówFlecistyijegoskomplikowanezachowanie
stanowiływówczasnowość.OstatecznieVaucansonwyruszyłwpodróżpoEuro-
pie,podczasktórejprezentowałludziomzarównoFlecistę,jakiinneautomaty.
JakdziałałFlecista?Czybyłatoczarnamagia?Dekadęwcześniejjedenzhie-
rarchówkościelnychnakazałzniszczyćwarsztatyVaucansona,ponieważuznał
gozapoganina;Vaucansonzatroszczyłsięzatemoto,bynietworzyćżadnych
dzieł,któremogłybynazbytprzywodzićnamyślczarnąmagię.Czybyłatomisty-
fikacja?ZaledwiekilkalatprzedpowstaniemFlecistykrólaFrancjiLudwikaXV
oczarowałautomat,któryrzekomopotrafiłgraćnaklawesynie.Władca,chcąc
