Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wstronęideologii
1.1.Kinobezpośredniewobectematykispołecznej
1
RichardM.Barsam,TheNonfic-
tionFilm,[wi]PaulMonaco(ed.),
HistoryoftheAmericanCinema,
vol.8iTheSixties:1960–1969,
CharlesScribner’sSons,New
York–Detroit2001,s.198,221,
222,223.OpinięBarsamaprzy-
taczaminextensowksiążceKino
bezpośrednie1963–1970.Czas
autorów(słowo/obrazterytoria,
2
Gdańsk2014),s.196.
Więcejotym,jakrównieżwy-
kazartykułówkrytycznychwo-
beckinabezpośredniegow:Miro-
sławPrzylipiak,Kinobezpośrednie
1960–1963,słowo/obrazterytoria,
3
Gdańsk2008,s.213.
WywiadzEmile’emdeAntoniow:
AlanRosenthal,TheDocumentary
Conscience:ACasebookinFilm
Making,UniversityofCalifornia
Press,Berkeley–LosAngeles–
London1972,s.211.
Pisałemjuż,żeamerykańskiekinobezpośredniepadłoofiarąnieporozumienia,
któreutrwaliłosięidodzisiajpokutuje.Zgodnieznimfilmowcytejformacjinie
bardzointeresowalisiętym,codziałosięwówczasnaulicachmiastamerykań-
skich.Dobrymprzykłademtakiegostanowiskajestprzytaczanajużprzezemnie
opiniawybitnegohistorykakinadokumentalnego,RichardaBarsama,który
stwierdził,żedokumentaliścilatsześćdziesiątychzadziwiającorzadkointereso-
walisięsprawamipolityki,życiarodzinnegoispołecznego,kontrkultury,swo-
bodyobyczajowej,prawobywatelskichczywojnywWietnamie1.Jakjużpisa-
łem,opiniataniewytrzymujepróbyfaktów,wskazaćmożnabowiemnaliczne
filmydokumentalne–zarównobezpośrednie,jakiinnegotypu–poruszające
każdąztychkwestii.
Łatwoznaleźćźródłotegonieporozumienia.Ujegopodłożależą,zjednejstro-
ny,deklaracjesamychfilmowcówbezpośrednich,wielokrotnieodżegnujących
sięodtakzwanychfilmówproblemowych.Leacock,Pennebaker,Drewiinni
zuporempowtarzali,żepoprostuobserwują,rejestrująrzeczywistość,mówili
też,żewyzbywająsię„prekoncepcji”,awięcjakiegośuprzedniegonastawienia
dofilmowanychspraw.To,żeproblemyspołecznesączęściątejrzeczywisto-
ści,którąobserwowali,jakośnieprzychodziłoimdogłowy,awkażdymrazie
niedawalitegopoznaćwswoichpublicznychwypowiedziach.Wlatachsiedem-
dziesiątychto,cowydawałosięcnotąinajwiększymwaloremkinabezpośrednie-
go,awięcfilmowanie„tego,cojest”,stałosięobiektemataku,przeprowadzonego
zpozycjiideologicznych2.Donajbardziejzaciekłychkrytykówkinabezpośrednie-
gonależałamerykańskidokumentalista,autorzaangażowanychpolityczniefil-
mówatakującychpolitykęadministracjiamerykańskiej,EmiledeAntonio.Kry-
tykowałonkinobezpośredniewwieluwypowiedziach,donajbardziejznanych
należyta:„Kinobezpośredniejestprzedewszystkimkłamstwem,aponadto
opierasięnadziecinnymrozumieniunaturyfilmu.Kinobezpośrednietożart.
Tylkoludziepozbawieniuczućczyprzekonańmogąmyślećorobieniufilmów
bezpośrednich”3.Winnymimiejscu,niecomniejemocjonalnie,abardziejrze-
czowo,deAntoniomówił:„Samaideakinabezpośredniegojestdlamnieodra-
żająca.Totak,jakbyfilmowiecmiałjakąśprawdę.Próbowałembyćmaksymal-
5........................................................WstroNęideologii
