Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
łujeCongregatioIndicis–specjalnyurządcenzorskiwyposażonywlicz-
neuprawnienia
2.
W1572roku,tużprzedśmiercią,PiusVpublikujeBullęRomani
pontificisprovidentia,wktórejpotępiazarównoautorówikolporterów
awizów,jakiwydawcóworazosobydostarczająceinformacji.
Takazdecydowanienegatywnapostawawobecdrukównieocenzuro-
wanychdominowałarównieżwśródświeckichwładzówczesnejEuropy
ibyłatypowymzjawiskiemtamtegookresu.Dlaprzykładu:wNiemczech
w1524rokuwprowadzonoobowiązekuzyskiwaniaaprobatywładców
(przywilejów)naposiadaniedrukarni.WeFrancjikrólFranciszek
Iw1534rokuzlikwidowałczęśćdrukarni,zostawiająctylko12będących
podścisłąkontroląurzędową.WAngliidziałałatzw.IzbaGwiaździsta,
którejcelembyłosprawowaniekontrolinaddrukarniamiiwszelkiego
rodzajudrukami.
Zarównowładześwieckie,jakikościelne,starałysięwszelkimispo-
sobamikontrolowaćrozpowszechnianiedrukówperiodycznychiksiążek,
wprowadzającsystemcenzuryiprzywilejównadawanychtylkopewnym
iwybranymosobom,albozwalczającwszystkimisposobamiwydaw-
nictwaniecenzurowane.
Mimotonigdzienieudałosięcałkowiciewyeliminowaćnieocenzu-
rowanychdruków.Istniałynielegalnedrukarniewkrajulubzagranicą,
skądpotemwydawnictwabyłyprzemycaneinielegalniekolportowane,
aliczbaichodbiorcówcorazbardziejrosła.
2.Powstanieprasymasowej
KoniecXVIIIwiekuprzyniósłkonsolidacjęprasy,wzrostjejznacze-
nia,nakładówitytułów.Gwałtowniewzrósłzasięgjejoddziaływania,
tak,żestałasięonapierwszymmasowymśrodkiemspołecznejkomuni-
kacji.Tendynamicznyrozkwitwiązałsięzwydarzeniamipolitycznymi:
wStanachZjednoczonychwojnaniepodległościowa,weFrancjiWielka
Rewolucja.Wydarzeniaowemobilizowałyopiniępubliczną,wyzwalały
2Ostatniindeksukazałsięw1948r.,uzupełniałgododatekzroku1959.Naindeksie
znaleźlisięm.in.:Bergson,Darwin,ojciecisynDumasowie,Flaubert,Hugo,Kant,La
Fontaine,Maeterlinck,Pascal,Proudhon,Rousseau,Sand,Sartre,Stendhal,Zola.Zpol-
skichautorów:BiernatzLublina,MikołajRej,AndrzejFryczModrzewski,AdamMic-
kiewicziMikołajKopernik.
