Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.A.Majcherek,Kultura,osoba,tożsamość.Zzagadnieńfilozofiiisocjologiikultury,
Kraków2009,ISBN978–83–7271–577–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2009
Wielespośródwytworówkulturymaterialnej(domyibudynki,środki
lokomocji–riksze,wozy,lektyki,łodzieczynawetnożeisiekierki,nie
mówiąconaczyniach)nosinasobiepiętnokulturowejspecyfiki,odróż-
niającejeodpowstającychiużytkowanychwinnychspołecznościach.
Nawetgdysątoprzedmiotyzupełnieidentyczne,jaktelefonykomór-
kowe,samochodyczytelewizory,tosposóbichużytkowaniawykazuje
wyraźneodrębnościkulturowe.
Tojestkwestianewralgiczna.Czybowiemużytkowanietychsa-
mychtelefonówkomórkowychprzeztalibówizwalczanychprzeznich
żołnierzyzachodnicharmiiwAfganistanie,czyniichuczestnikami
jednej,tejsamej,wspólnejkultury?Abypostawićproblemwbardziej
drastycznejformie:czywykorzystanieprzezzamachowcównaWorld
TradeCenteramerykańskichsamolotów,urządzeńnawigacyjnych,
środkówłącznościiinstrukcjipilotażuupodobniłoichdoAmeryka-
nów,zaświadczyłooichwspólnociekulturowejznimi,uczestnictwie
wjednejznimikulturzeikorzystaniuzewspólnychjejzasobów?To
pytanieopozycjęirolętechnikiorazstojącejnajejteoretycznymza-
pleczunaukiwsystemie(całości)kultury.Maonaniewątpliwiepew-
necechyifunkcjeupodabniająceiunifikujące,leczniejestwstanie
zatrzećanizrównoważyćróżnicwwarstwiekulturysymbolicznej,
atakżesocjetalnej.PrzywoływanytuStanleyJ.Tambiahopisuje,jak
„wIndiachrzemieślnicy,którzybyliwedługwszelkichkryteriówtak-
żedoskonałymispecjalistamiwdziedzinietechniki,czyścili,zanosili
modłyiprzystrajaliswenarzędziapracywczasiedorocznychobrzę-
dów;obserwatormógłbystwierdzić,żerzemieślnicydokonująaktów
przebłaganiaduchanarzędzi”,adalejrelacjonuje:„WKatmandu
w1981r.,podczasświętaDasseinwidziałemwielukierowcówauto-
busowych,taksówkarzyimechanikówsamochodowych,którzyświęcili
swepojazdy,mazalijekrwiąiozdabialikwiatami”,byskonstatować:
„Takwięczachodniatechnikaizachodniawiedzatechniczna,która
rozwijaiposzerzatradycyjnąwiedzętechniczną,niekonieczniemusi
usunąćczyzastąpićdziałaniarytualneimagiczne”[Tambiah2004,
83].Atoteostatniestanowiąokulturowejspecyficeidecydująokultu-
rowychróżnicach.Procesyglobalizacji,sprzyjająceekspansjitechniki,
sprawiają,że„paradoksalnie,dzięki‘inwazjiiekspansywności’global-
nychmarekproduktówczłowiekzaznajamiasięznimiwbezpiecznych
warunkachwłasnejkultury”[Mamzer2003,131].Nawetjeślitepierw-
22
