Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.A.Majcherek,Kultura,osoba,tożsamość.Zzagadnieńfilozofiiisocjologiikultury,
Kraków2009,ISBN978–83–7271–577–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2009
MONIZMIPLURALIZM
WTEORIIKULTURY
Pojęcie„kultura”odsamychpoczątków(tzn.odcycerońskiegocultura
animiiculturamentis)funkcjonowałojakosyngularne,awięcpozbawio-
neliczbymnogiej.Określałozatempewnąrealnośćpojmowanąmoni-
stycznie.
Wewczesnymśredniowieczuprzeniknęłoonodochrześcijaństwa
(jakoculturaChristi,culturaChristianaereligionis,culturadoloris[za:Kowal-
czyk2005,16]),gdziebyłorozumianeuniwersalistycznie(zewzględu
nazawartewnimprzesłaniepowszechnegozbawienia),choćzpunk-
tuwidzeniawspółczesnegoodbiorcywyraźniezdradzapartykularyzm
ujęciareligijnego,zatemjednegotylkozmożliwych,jednegowśródin-
nych(kulturachrześcijańska,awięcukształtowanawokółjednejzreli-
gii,zatemjednazwielu).Renesansumocniłuniwersalistyczne,awięc
syngularnerozumieniekulturywduchucycerońsko-antycznym,jako
kształtowanieidoskonalenieludzkiegoumysłu,aoświecenieutrwa-
liłojepoprzezkoncepcjęunilinearnegopostępuuniwersalnejwiedzy,
opartejnapowszechnychprawdachodkrywanychprzezludzkirozum.
„WsamejideipostępuwyznawanejprzezXVIII-wiecznychphilosophes
–niezależnieodtego,czyjejorędownicypodchodzilidoniegooptymi-
stycznie(jakCondorcetiHelwecjusz),czyteżtargałynimiwątpliwości
codojegodalszychlosów(jakwwypadkuWolteraiRousseau)–kryło
sięzałożenie,żeświatłoprawdy,lumennaturale,jestwewszystkichcza-
sachimiejscachtakiesamo”[Berlin2004,46].Jeden,wspólnywszyst-
kimludziomrozumjestźródłemjednej,wspólnejwszystkimludziom
kultury,aktożyjepozanim,tenżyjepozakulturą,costwarzawątpli-
wości,czyjestwogóleczłowiekiem.
7
