Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rezolucjiONZopodzialePalestyny,bowiemtereny,naktórychmiałopowstaćpaństwopalestyńskie,
podzieliłymiędzysiebieIzraelipaństwaarabskie:IzraelzająłGalileęizachodniączęśćJerozolimy,
TransjordaniazaanektowaławschodniąJerozolimęiCisjordanię(obecnieużywananazwa–Zachodni
BrzegJordanu),StrefaGazyprzypadłaEgiptowi.Krajearabskietłumaczyłytoposunięcieobawąprzed
zajęciemprzezIzraelwszystkichterytoriów,przyznanychPalestyńczykomprzezONZ.
IIwojnaarabsko-izraelska,zwanasueską,wiązałasięzwewnętrznymiprzemianamiwEgipcie,które
wpłynęłynareorientacjępolitykitegopaństwa.Wroku1956prezydentEgiptuGamalAbdelNaserpodjął
decyzjęonacjonalizacjiTowarzystwaKanałuSueskiego.Byłatoodpowiedźnawycofaniesiępaństw
zachodnichzudzieleniapożyczkiobiecanejEgiptowinabudowętamywAssuanie.Najwięksiudziałowcy
TowarzystwaKanałuSueskiego,WielkaBrytaniaiFrancja,zaczęłyszukaćpretekstudoukaraniaEgiptu.
DostarczyłgoIzrael.Jakocasusbelli(powóddowojny)uznałzamknięciecieśninyTirandlażeglugi
izraelskiejpoznacjonalizowaniukanału.Wojnarozpoczęłasię29października1956rokuwkroczeniem
wojskizraelskichnaSynaj.31październikadołączylidonichBrytyjczycyiFrancuzi.Izraelzdobyłcały
PółwysepSynaj,skądmusiałsięjednakwycofaćpodwpływempresjimiędzynarodowej.Wojnaokazałasię
wyrazemsłabościświataarabskiego,którynieudzieliłEgiptowiżadnejpomocyorazuświadomiłkrajom
arabskim,żeistniejekoniecznośćpodjęciawysiłkuzbrojeniowegozeszkodądlainnychpotrzebsłabej
gospodarki.Izraelwycofałsięnalinięrozejmuz1949roku.NaliniitejrozmieszczonoDoraźneSiły
ZbrojneONZnaBliskimWschodzie(UNEF).
PowodemIIIwojnyarabsko-izraelskiej,zwanejsześciodniową,byładecyzjaprezydentaEgiptuNasera
owycofaniuwojskONZzSynaju(16maja1967)orazponownezamknięciecieśninyTiranizatokiAkaba
dlażeglugiizraelskiej,potraktowaneprzezIzraeljakozagrożeniedlajegobezpieczeństwa.5czerwca1967
rokubłyskawicznymatakiemnaEgipt,SyrięiJordanięwojskaizraelskiezdobyłypółwysepSynaj,Wzgórza
GolanorazStrefęGazyiZachodniBrzegJordanu.Izraelosiągnąłswójcel,którymbyłostworzenie
bezpiecznychgranicdziękitzw.strefombuforowym,budowanymnaokupowanychterytoriach(nanowych
ziemiachnatychmiastzakładanoosiedlażydowskie,objęteustawodawstwemizraelskim).22listopada1967
rokuRadaBezpieczeństwaONZuchwaliłarezolucjęnr242,przewidującą„sprawiedliwyitrwałypokój”
oraz„bezpieczneiuznanegranice”dlaIzraela,którywzamianmiałsięwycofaćzterytoriówokupowanych
poroku1967.RezolucjazostałajednakzignorowanaprzezŻydówiodrzuconaprzezPalestyńczyków.
ZwycięskadlaIzraelawojna1967rokuustabilizowałajegopozycjęjakopierwszejpotęgimilitarnej
regionu.Dlakrajówarabskichbyławielkąporażką,któraskłoniłajedowzmocnieniapotencjału
militarnego,główniedziękipomocyZwiązkuRadzieckiego.
6października1973rokuEgiptiSyriapodjęłyzbrojnąpróbęodzyskaniaziemzagarniętychprzezIzrael
wwojniesześciodniowej,inicjującwtensposóbIVwojnęarabsko-izraelską.Konflikttrwał
do22października.KrajearabskieusiłowałyuzyskaćprzewagęnadIzraelem,atakującgowdniu
największegoświętareligijnegoŻydów–JomKippur(muzułmanieobchodziliwtymczasiemiesiącpostu
–ramadan).PorazpierwszyArabowiezdołaliosiągnąćpewnesukcesymilitarne,jednakżadnazestronnie
zrealizowałazakładanychcelów.WojskomegipskimudałosięprzekroczyćKanałSueskiiwedrzećsię
głębokonaSynaj,armiasyryjskazajęłazaśczęśćWzgórzGolan.Lotnictwoizraelskieponiosłociężkie
straty,zadanenowymi,radzieckimipociskamikierowanymiziemia-powietrze.Tylkopoświęceniekilku
jednostekpancernych,którepowstrzymałySyryjczykówzacenęwłasnegozniszczenia,pozwoliłoIzraelowi
zyskaćczasnazebraniesiłdokontrataku.OstateczniearmiearabskiezostaływypartezSynaju
izterytoriówpółnocnych,graniczącychzSyrią,natomiastwojskaizraelskiewdarłysięwgłąbEgiptu.
WówczasZSRRostrzegł,żejeśliarmiaizraelskaniewycofasięzEgiptuzalinięKanałuSueskiego,
Rosjaniebędąinterweniowaćprzyużyciu„wszelkichdostępnychśrodków”.PonieważIzraelbyłijest
sprzymierzonyzUSA,groziłotowybuchemkonfliktuświatowego.NaskuteknaciskówZSRRwojna
zakończyłasięrozejmem24października1973roku.PowołanoDoraźneSiłyZbrojneONZnaBliskim
Wschodzie(UNEFII),nadzorującezawieszeniebroni,jednakdyplomatycznewysiłkinarzecz
uregulowaniakonfliktuarabsko-izraelskiego,podjętenakonferencjiwGenewie(21grudnia1973roku)nie
przyniosłyrezultatu.
Wobawieprzedwybuchemkolejnegokonfliktuzbrojnego,powygaśnięciuporozumieniaorozdzieleniu
wojsknaSynaju(październik1978)USAzainicjowałydwustronnenegocjacjeizraelsko-egipskienatemat
przyszłegotraktatupokojowego.Efektemrozmów,któreodbyłysięwCampDavidpodpatronatem
