Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20Manipulacjewpostępowaniukarnym
stępowania,nawetniekarząc,będziemniejskłonnychdorecydywyniżte,
którymwymierzonojedyniekarę.
Jaktosiędzieje,żenastępujerozwójmoralnydziecka?Jednymzwytłu-
maczeńjestanalizatendencjiinstynktownych,takichjakmściwośćiwspół-
czucie.Reakcjeobronyiwalkiwyjaśniają,dlaczegojednostkazadajecier-
pienieprzeciwnikowi–zapewnepoto,bysamemusięchronić.Wefekcie
każdenaruszeniegodnościmożespowodowaćzadawaniecierpieniainnym.
Zatemzemstapowstajewrazzpierwszymireakcjamiobrony.Dziecko,któ-
repotraficierpiećzinnymi,odczuwapotrzebępomszczeniaczynu,który
sprawiłmuból,doznającprzytymzadowoleniazkażdegocierpieniazada-
negosprawcy.Tenrodzajzemstystanowikoniecznywarunekdorozwoju
poczuciasprawiedliwości.Bezinteresownazemstastaniesięsprawiedliwa
wówczas,gdybędziewłożonamiędzysankcjonowanereguły.Jeżelinie
mareguł,tozemstabędziezależałatylkoodsympatiiiantypatiidanego
dziecka.Zwykłazemstabyłabytylkosprawąprywatną,aledorośliiró-
wieśnicybardzoszybkopokazują,jakiesąreguły.Taewolucjarozwojumo-
ralnegoprzebiegaodjednostronnegoszacunku(rodziców)dowzajemnego
wspołeczności.Poszanowaniedorosłychwmiaręrozwojudzieckazanika
narzeczrównościiodwzajemnienia.Sankcjazmieniasięodwyrównania
win,poprzezproporcjonalnecierpienie,dozrozumienia,dlaczegowinny
zerwałwięzisolidarności.Dochodzidotego,żedzieciuświadamiająsobie,
iżodwzajemnianemożebyćtylkodobro,aniekrzywda.
2.Jakmłodzieżrozumiesprawiedliwość
StudenciekonomiiUniwersytetuGdańskiego,studencipedagogiki
orazeuropeistykiGdańskiejWyższejSzkołyHumanistycznej(razempo-
nad500osób)naprośbęautoraodpowiadalipisemnienapytanie,czymjest
sprawiedliwość.
Zdecydowanawiększośćwypowiedzizawierałastwierdzeniabardzo
ogólne,np.:Dtrudnopowiedzieć,czymjestsprawiedliwość”;Dsprawiedliwość
niejednomaimię”;Dmawielewarstwiodcieni”;Dzależyonaodkontekstu
problemowego”;DjestjakliniaprostanasiatceKartezjusza,któraniema
początkuikońca,aledlanasważnyjesttylkojejkierunek”,np.:
