Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Melancholiaikrytykakultury.TadeuszRóżewicz
pocieszeniawformie–wyrażanietyleniewyrażalne,ile„niewyra-
żalnośćniewyrażalnego”i,cozatymidzie,nieotwieraaniniedaje
szansyotwarciaprzestrzenipozytywności,która,przynajmniejpo-
tencjalnie,przyświecałamodernistycznymposzukiwaniom.Można
byjednakdodać(nawiązującrównieżdo„klasyków”postmoderni-
zmu),żebraknieotwieratutajrównieżprzestrzeniradosnejprzy-
gody,aletoinnyproblem–wielokrotnieiraczejbezkonsensusu
toczonychdyskusjinatematmodernizmuipostmodernizmuau-
toraWyjścia.Wkażdymrazie–modernistycznyczypostmoderni-
styczny–brakwchodzituwwieloznacznerelacjeztraumą,októ-
rej(wodniesieniudobrakuwłaśnie)Nyczmówiwsposób,który
wpisujesięwrozważaniamelanchologiczne:
PrzemijającaimpresywnośćnajlepszejczęścidziełaRóżewiczaczer-
pieswąmocoddziaływaniaztrwałościtajemniczegookaleczenia;nie-
przemijającegopoczuciabraku,zktórymniemożnasiępogodzićiktó-
ryniczympiętno,czyniezabliźniającasięranawymuszanieprzerwane
ogniskowanienasobieuwagi,pozostawiadługotrwałeskutki.
Wtensposób,paradoksalnie,świadczyouporczywejobecności
tego,conieistnieje[...]32.
„Uporczywaobecnośćtego,conieistnieje”–bonigdynieistnia-
ło(jakmitycznyzwiązeksłowairzeczy,czylinietraumatycznarela-
cjapodmiotuzrzeczywistościąijęzykiem)alboistniało,aleistnieć
przestało(jakzmarli,poktórychśladyrozsianesąpotekstach)–
tojednazmożliwychformułRóżewiczowskiejmelancholii.
Katalogującyianalizującycharakterystycznedlatwórczości
wrocławskiegopoetykategorienegatywneTomaszKunzprzyczyn
owychstrategiinegatywnychposzukujewaporetyczności,zktó-
rejwyrastapoezjaRóżewicza.Jednązjejnajważniejszychantyno-
miiwydajemusięantynomia„wyrażenianiemożnościwyrażenia”:
„Poezjatodlaniego[Różewicza]synonimtego,cowjęzyku,wsło-
wach,wwierszuuchylasięwyrażeniu,amimotodomagasięwyra-
żenia,nawiedzającpamięćlubświadomośćwpostacibraku,śladu,
nieobecności,cienia”33.Tym,copodlegaowemuzakazowi/naka-
32Tamże,s.204.
33T.Kunz,StrategienegatywnewpoezjiTadeuszaRóżewicza...,s.111.
