Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BADANIANAUKOWE
1
1010Cele,funkcje,struktura,paradygmatynauki
Spóronaukę–jejrolę,celeiznaczenie–rozpocząłsiękilkawiekówprzed
nasząerą,toczyłsięprzezokresstarożytności,średniowiecza,nowożytności
ipozostajeżywydodniadzisiejszego.Efektemtegojestbogatahistorianauki
icorazbardziejprecyzyjnaterminologia.Jednakżewtymrozdzialezostaną
wyjaśnionejedyniepodstawowepojęciabezpośrednioznaukązwiązane.
Nauka–termintennieoznaczazawodu,stądteżniemaszkół
przygotowującychdonauki.Naukajestczymświęcejniżzawodem,jest
pewnymrodzajemtwórczościintelektualnejitylkowobecnaukiwysuwa-
nesąoczekiwaniadotycząceuporządkowania,sklasyfikowania,wyjaś-
nieniafaktówizjawisk,tworzeniaregułipraw.
Pojęcie,,nauka’’pochodziodłacińskiegoscire,oznaczającegowie-
dzieć,imawieleznaczeń:dydaktyczne,instytucjonalne,teoretyczne
(treścioweifunkcjonalne).Wznaczeniudydaktycznymjesttoczynność
nauczaniaiuczeniasię,wznaczeniuinstytucjonalnymwiążesięzdyscyp-
linąnaukowąuprawianąnauczelniwyższejlubwinstytucjinaukowo-
-badawczej.Stądpojęcienaukizwyklejestużywanewznaczeniurezul-
tatowymiczynnościowym.
Naukawznaczeniurezultatowymjesttospołeczniewypracowa-
nyzasób(system,zbiór)twierdzeńuzasadnionychisprawdzonych,
dotyczącychważnychdlaczłowiekadziedzinrzeczywistości.Twierdzenia
tesąmaksymalniezgodnezrzeczywistością,którejdotyczą,czyli
odpowiadajątemu,jakwdanejdziedziniezjawiskrzeczymająsię
naprawdę.Wtymznaczeniunaukajesttoładaksjomatyczny,układ
pewnikówiprawd.Klasycznadefinicja,jakpiszeW.Pytkowski(1985),
powołującsięnaArystotelesa,określaprawdęjakostosunekmiędzymyślą
arzeczą(aniecechąsamejrzeczy)iwyrażazgodnośćmyśli–sądu
zrzeczywistością.
11
