Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MorderstwapopełnianenaŻydachwpierwszychlatachpowojnie
91
ŻydowskimwKrakowie.Wymienionownimdośćdokładnieosiemprzypadków
zamordowaniaukrywającychsięwSzczytnikachŻydów.Mordercamibylidwaj
polscygospodarze,którzyzawysokimwynagrodzeniemwcześniejtychŻydów
ukrywaliwswoichobejściach.Wspomnianotamtakżeoponad30przypadkach
innychmorderstwwokolicy.Ostatniemiałomiejscetużprzedofensywąstycz-
niową,między7a10stycznia1945r.wewsiTomaszewo,kiedytozabitoJakuba
Grinbaumaijegosyna.
JedenastoletniaMarysiaLiss,któraukrywałasięnawsiukolejnychgospo-
darzyistraciłaojcawostatnichmiesiącachokupacji,takrelacjonujeswojepery-
petie.PodotarciuprzezKockdowyzwolonegoLublinanmamusiapojechałana
wieśdochłopówposwojerzeczy,któredałaimdoprzechowaniaijużniewróciła
zpowrotem,bojązabili.WujekoddałmniedodomudzieckawLublinie54”.
WBŻAPorazwpiśmienDosNajeLebn”takżedosyćczęstoinformowano
omorderstwachinapadachnaŻydów.Większościtychinformacjiniemożna
jednakpotwierdzićprzezinneniezależneźródło.Zpoważniejszychzbrodni
niesposóbnieodnotowaćzabójstwasiedmiuosóbkołoCzorsztyna30kwietnia
1946r.PotwierdzatęinformacjęraportKSCKŻP,zawierającylistęofiar.Byłoto
takżedziełooddziałunOgnia”55.
Pewneszansenauściśleniewiedzyoskalimordówiliczbieofiardajere-
gionalizacjabadań.PrzykłademjestcytowanyjużartykułKopciowskiego
ZajściaantyżydowskienaLubelszczyźniewpierwszychlatachpodrugiejwoj-
nieświatowej.Wedługjegoustaleń,naLubelszczyźniemiędzylatem1944r.
awrześniem1946r.wokoło30zajściachzamordowanobądźzginęłowwalce
118Żydów56.Czymożnanapodstawiedanychztegoregionuekstrapolowaćlicz-
bęofiarwcałymkraju?Jeślizałożyć,żetak,tozgodniezcytowanymprzezemnie
zestawieniemCKŻPza1945r.(353ofiary),zabójstwaŻydównaLubelszczyźnie
stanowiłyby18%zabójstwwcałymkraju.Odpowiednieprzeliczeniesugerowa-
łoby,żepowojniezabitookoło655Żydów.WedługustaleńKopciowskiego80%
ofiarzamordowanozpowodównantysemickichbądź(i)rabunkowych”.
RegionalnąperspektywęprezentujerównieżAlinaSkibińskawartyku-
lePowrotyocalałych57.ArtykułdotyczyszerokorozumianegoMazowszainie
przerażającychjestrelacjaDoryZoberman(AŻIH,sygn.301/3743)opisującaobławyzestronypol-
skichchłopówtużprzedwkroczeniemRosjannaukrywającesięwzagajnikachwokolicyPołańca
wielodzietnerodzinyżydowskie.
54Ibidem,sygn.301/3363.Wuja,dziękiktóremuprzeżyłwukryciuwlesiewokolicyChrosto-
wakołoBochninieustanneobławy,straciłteż15-letniMarkusHalpern-ibidem,sygn.301/3865.
55BŻAP8V1946;AŻIH,CKŻP,KS,sygn.1,k.122;MaciejKorkuć(Atlas…,s.318)umiej-
scawiatozabójstwawokolicachNowegoTarguipisze,żebyłotonrozstrzelanieprzezo.«Ognia»
pięciuosóbnarodowościżydowskiejjadącychciężarówką,zktórejodpowiedzianostrzałamina
próbęjejzatrzymaniaprzezpartyzantów”.
56A.Kopciowski,Zajścia…,s.205.
57A.Skibińska,Powrotyocalałych,[w:]Prowincja.Noc.ŻycieizagładaŻydówwdystrykcie
