Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odniesieniamitejtwórczości,wjejkształtującymsiędawniejzarysie.
Alezależnościtebywająwcześniejtrafneimylne,apoprzezróżnorod-
nestylizacjewydobywasiędopiero,uświadamiaiukształcaówdomi-
nującywkońcugłoswłasny:Hilary,synbuchalterajesttylkozłym
wstępemdoBrzeziny,aBrzezinabliższajestZarudziuniżZenobiiPalmu-
rze.Nigdydośćprzestrzeganiaprzednarodowąskłonnościądopo-
spiesznegowznoszeniaspiżowychpomników,któreprzetykasię
gipsem.Nigdyrównieżdośćprzestrzeganiaprzedduchotąkrytyczną,
którafikcjepojęciowebierzezarzeczywistośćdziełasztuki.Ostatecz-
nietwórczośćIwaszkiewiczaniejestjużanimodernistyczna,anineo-
klasyczna,aniromantyczna,anirealistyczna.Klasycznaprzejrzystość
iromantycznanamiętność,modernistycznyestetyzmirealistyczna
opisowośćwspółgrająwniejrazem.BardzostaryjużSiwek,który
niemożerobić,zrywasięwieczoramizuwięziikrążypoogrodzie
siedmiumędrców,któryjestparkiemwStawisku,przemieniasięwBił-
ka,stajennegobratapanaIgnacego,bliźniakasławnegoobrazu,iumie-
ra,chcączmłodzieńcząnamiętnościąprzeskoczyćwłasnąstarość,
prawietaksamo,jaknaprawdęumarłSiwek.DziełoJarosławaIwasz-
kiewiczawznosisięponadwszystkiedawneodniesienia,pozostając
wyłączniesobą.
6.
Doświadczeniehistorycznejesttuważniejszeniżwszystkieodnie-
sienialiterackie.Maonoprzejmującągłębięczasowąiwłasnysposób
istnienia.Czasprzeżyćdziejowych,czasprzyswojonychdoświadczeń
JarosławaIwaszkiewiczaprzekraczazdumiewającądługośćipełnięje-
gożyciaosobistego.MyślętunawetnieoCzerwonychtarczachiinnych
utworachstanowiącychpisarskiewycieczkihistoryczne.Ważniejsze
niżdoświadczeniawprosttematyzowanewydajesięto,którestanowi
podłożecałegopisarstwa,słyszalnewewszystkichwypowiedziach,
obecnetrwalewpostawietwórczej.NapoczątkuKsiążkimoichwspom-
nieńmówitak:„Przezto,iżbyłemdzieckiemstarychrodziców,że
miałemznaczniestarszeodsiebierodzeństwo,sięgałemjakgdybypo-
czątkamiistnieniaowielebardziejwgłąbXIXstulecia,niżnatodata
megourodzeniawskazuje.AponieważUkrainęijejzapadłekąty
wXIXwiekułączyłoniejednojeszczezwiekamipoprzednimi,wydaje
misięczasami,żepierwszelatamegożyciaprzypadająniemalnaczasy
Trylogii–awkażdymrazienaostatnielataRzeczypospolitej”.Więc
stamtąd–ażdonaszychdni,ażdotejprzyszłości,któraodnajdziesię
wtymdziele.Tagłębiaczasowa,tenzakrójhistorycznyprzesądziły
21
