Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
1.Narodzinyneuropsychologiiprocesu
1.1.INFORMACJEOGóLNE
BlaisePascal(1657/2010)jużwpołowieXVIIw.wska-
zywałnatrudnościzrozumieniemzwiązkówmiędzy
materialnymciałeminiematerialnymumysłem.Obec-
nierozwójneuronaukumożliwianamprzybliżeniesię
doodkryciaistotytegozwiązku.Szczególnąuwagę
poświęcasiętutajdziałaniumózgowia,przyczymneu-
ropsychologiaumożliwiawyjściepozaprocesymóz-
goweiuwzględnienieperspektywypsychologicznej.
Istotnąrolęwtymwzględzieodgrywaneuropsycholo-
giakliniczna,definiowanaprzeznasjakosubdyscypli-
napsychologiiklinicznej,rozwijającasięnapograniczu
neuronauk1,którejpodstawowymzadaniemjestdia-
gnozowanieirehabilitacjachorychzezróżnicowanymi
uszkodzeniamimózgowia,powodującymizaburzenia
rozumianejakoprocesdynamiczny,podlegającyzmia-
nom(patrzSłownik).
Takieujęcieistotybadańneuropsychologicznych
pozwalalepiejzrozumiećzwiązekmózgowiazpro-
cesamipoznawczymi,emocjonalnymiorazadapta-
cyjnymispołecznymzachowaniem.Koncentrująsię
onegłównienarelacjachJA-Świat,zeszczególnym
uwzględnieniemprocesówpercepcji(jakwidzimy
siebieiświat,coodczuwamy,jakmyślimy,jakiepo-
dejmujemydecyzje)orazdziałania(coijakmówimy,
coijakrobimy)zpunktuwidzeniaichmózgowejor-
ganizacji.
Redefinicjapojęciaipodstawowychzadańneuro-
psychologiiklinicznejwiążesięzprzyjętymiprzez
autorówzałożeniamiteoretycznymiwynikającymi
znajnowszychodkryć:
.
w
dziedzinie
neuroanatomii
funkcjonalnej
-
uwzględnieniem.in.nowegoparadygmatudotyczą-
cegodychotomiidziałaniatzw.wielkiegopłatalim-
bicznego,rozszerzonegociałamigdałowategooraz
węchomózgowiawkontekścieklinicznym(por.
rozdz.8),awięcobjęciebadaniamineuropsycholo-
gicznymicałegomózgowia(por.rozdz.2,3,4);
.
wdziedzinieneurofizjologii-omówieniem.in.
autorskichbadańdotyczącychznaczeniacza-
suwprzetwarzaniubodźcówzwykorzystaniem
metodypotencjałówzwiązanychzezdarzeniem
-EventRelatedPotentials,ERPs(por.rozdz.6);
.
wdziedzinieneuropsychologii-m.in.podważenie
powszechnieprzyjmowanegokanonubadawcze-
1
Neuropsychologiaklinicznajestzestronynaukpsycholo-
gicznychbliskapsychometrii,psychologiiklinicznejibiopsycho-
logii(psychofizjologii,neurobiologiipoznawczej,nazywanejteż
neuronaukąpoznawczą)orazneurofizjologii(neuroobrazowaniu
ineurometryce)(PąchalskaiKropotov2013).
go,tj.zasadypodwójnejdysocjacji,wprowadzenie
mikrogenetycznejteoriiobjawudopraktykikli-
nicznejipodniesienierangianalizysyndromolo-
gicznej(por.teżPąchalskaiMacQueen2005;Pą-
chalskaiin.2012e).Umożliwiatoukazanie
wnowymświetleznaczeniaklasycznychstudiów
przypadkóworazreinterpretacjęiopistrudnych,
dotychczasniewłaściwiediagnozowanych,rzad-
kichprzypadków(Code1996).Praktykakliniczna
autorówwykazała,żetrudnościtestanowiąwy-
nikzmiennościiprzenikaniaobjawów,aopisane
wksiążcepodejściepozwalanaukazanieichisto-
tyidynamiki,umożliwiającwłaściweukierunko-
wanieprocesuterapii;
.
rozszerzeniezakresubadańpozaprocesypoznaw-
czeiemocjonalne-objęciem.in.badaniamiświa-
domości,tożsamości,osobowości,aprzedewszyst-
kimrelacjiJA-Świat.
Takieujęcieneuropsychologiiwymagaodauto-
rów(iodczytelników)przełamaniaschematumy-
śleniaodziałaniucałegomózgowia,wręczrewolucji
wneuronaukach.Dotejporybowiemprzyzwycza-
iliśmysiędookreśleń:nmózgsamonaprawiający
się”,nmózgsocjalny”,nmózgkulturowy”,zapomi-
nając,żesątojedyniemetafory.Taknaprawdęcho-
dzituzawszeorelacjęJA-Świat,leżącąupodstaw
ogólnomózgowegoninterpretatoraświata”(Pąchalska
iKaczmarek2013),któryjestczęstozawężanywy-
łączniedonlewopółkulowegointerpretatoraświata”
(Vetulani2011).Takieujęcienamputuje”znaczenie
prawejpółkulimózgu,atakżeiinnychstrukturmó-
zgowia(Gazzaniga2000;Heimeriin.2006).Zawęża
równieżrozumienieistotyczłowieczeństwaipomija
fakt,żeczłowiekjestpodmiotemwłasnychprzeżyć
orazdoświadczeń,czyliAutoremSiebie(Obuchow-
skiiPąchalska2010).
Redefiniowanieprzedmiotuizadańneuropsycho-
logiiklinicznejpozwalanaujęciezespołuchorobowe-
gojakoprocesudynamicznegoizmiennegowczasie
(przenikanieobjawów),umożliwiającdziękitemu
bardziejefektywnądiagnostykę(wtymdiagnostykę
różnicową),jakrównieżrehabilitacjęchoregozuszko-
dzeniemmózgu.
Wnawiązaniudozaprezentowanychtuzałożeń
merytorycznychnależypodkreślić,żeniemożemy
dłużejignorowaćfaktu,żetonietylkomózg,alecałe
mózgowiepełniistotnąfunkcjęwprzebieguproce-
sówpsychicznych,któraujawniasięzwłaszczawmo-
mencie,kiedymamydoczynieniazjegoróżnorodny-
midysfunkcjami.Przejawiająsięonenierzadkojako
bardzodramatycznezmianyświadomościiprocesów
