Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Ramypóźnejnowoczesności
Nawstępiemoichrozważańpozwolęsobieprzytoczyćwynikipewnegobadania,któredośćarbitralnie
wybrałemspośródswoistegonurtubadańsocjologicznych.
SecondChances
autorstwaJudithWallerstein
iSandryBlakeslee(1989)tostudiumrozwoduipowtórnegomałżeństwa.Wswojejksiążceautorki
charakteryzująwpływ,jakiprzezmniejwięcejdziesięćkolejnychlatwywierałrozpadmałżeństwa
nasześćdziesiątparrodzicówiichdzieci.Zdaniemautorekjakkolwiekrozwódstanowizagrożeniedla
poczuciakomfortuibezpieczeństwa,ijakotakijestzpewnościąkryzysemżyciaosobistegojednostek,
otwieraonzarazemnowemożliwościrozwojuosobowegoirysujeperspektywęosiągnięciaszczęścia.
Separacjairozwód,orazichnastępstwa,mogąstaćsięprzyczynązaburzeńpsychicznych.Aleteż
zmianywywołanerozkłademmałżeństwastająsięokazją,aby,jakpisząautorki,„dojrzeć
emocjonalnie”,„zyskaćnowyrodzajkompetencjiidumy”i„wzmocnićbardziej,niżbyłobytomożliwe
wcześniej,więzyintymnejzażyłości”(tamże,s.293).
ZdaniemWallersteiniBlakesleeseparacjamałżeńskastanowipunkt,wktórym„zastygająikrzepną
pewnewyobrażenia,jakiebędąodtąddeterminowałydziałaniejednostek.Źródłemitrwałymmotywem
gniewubywaczęstosposób,wjakinastąpiłorozejściesięwspółmałżonków,jakwówczas,kiedyktoś
nagleodkrywa,żepartnerlubpartnerkamaromansznajlepszymprzyjacielemobojga,zostawialiścik,
wktórymjakbynigdynicoznajmia,żewszystkojestskończone,albozdnianadzieńzabieradzieci
iwyjeżdża,niezostawiającadresu”(tamże,s.294).Bezwzględunato,ilebóluicierpieniakosztowało
współmałżonkówbycierazem,rozpadmałżeństwazreguływywołujeżalpostraciepartnera.
Zregułyteżimdłużejdwojeludzibyłozesobą,tymdłużejżalsięutrzymuje.Jegoprzyczyną
sąutraconechwilespędzanerazemiwspólneprzeżyciaorazzaprzepaszczonenadziejepokładane
niegdyśwzwiązku.Kiedypojawiasiężal,zranioneuczuciaprzesłaniająwszystkoi,jeżelibędą
utrzymywałysięzbytdługo,mogądoprowadzićdorozpaczyizałamaniapsychicznego.Jaksięzdaje,
uczuciawywołaneprzezrozwódnajczęściejnieznikająbezśladuzupływemlat.Nowezdarzenia,takie
jakpowtórnemałżeństwoalbospórosposóbwychowywaniadzieci,mogąspowodowaćgwałtowne
ożywieniedawnychemocji.Jeżelipartnerzyzachowalidośćsilną–choćbywprzeważającejmierze
negatywną–więźpsychiczną,takiesytuacjezazwyczajpogłębiająprzygnębienie.
ZdaniemWallersteiniBlakesleefazażałobypomaga„pozbieraćsię”porozwodzie.Każdego,komu
udałosię„oderwać”odwspółmałżonkalubwspółmałżonki,czekajeszczezadaniewypracowania
„nowegopoczucia«ja»”,„nowegopoczuciatożsamości”.Wdługotrwałychzwiązkachtożsamości
współmałżonkówsąuzależnioneodsiebienawzajemi,wistocie,takżeodsamegomałżeństwa.
Wnastępstwiezerwaniazwiązkukażdazestronmusiwięc„sięgnąćwsteczdoswoichwczesnych
doświadczeń,byodnaleźćinnewzoryipodstawyniezbędnedoosiągnięcianiezależności,umiejętności
życiawpojedynkęiskorzystaniazdrugiejszansy,jakąstworzyłrozwód”(tamże,s.296).
Osobawseparacjilubporozwodziemusimiećwieleodwagimoralnej,byspróbowaćnowego
związkuiodkryćnowezainteresowania.Tymczasemwieleosóbtraciwtakichokolicznościachzaufanie
dowłasnychsądówimożliwościijestgotowychwogólezwątpićwsensukładaniasobieżycia.Takie
osoby„czują,żeżycietoniebajkainigdyniewiadomo,czymczłowiekazaskoczy,więcjakkolwiekbyje
zaplanować,itaknicsięnieuda.Zniechęcająsiędostawianiasobienietylkodalekosiężnych,ale
nawetdoraźnychcelów,atymbardziejniedziałająwkierunkurealizacjizamierzeń”(tamże,s.297).
Przezwyciężenietychemocjiwymagawytrwałościwpokonywaniuprzeszkódichęcizmiany
dotychczasowychutrwalonychcechcharakteruiprzyzwyczajeń.Natoteżmusząsięzdobyć–zawsze
głębokozranionerozkłademdomurodzinnego–dziecirozwiedzionychrodziców.„Dziecirozwiedzionych
rodziców–mówiąWallersteiniBlakeslee–stająwobliczutrudniejszegozadanianiżdzieciosierocone.
Śmierćjestnieodwracalna,aleludzie,którzywzięlirozwód,żyjąizawszemogązmienićzdanie.
Fantazjapojednaniatakgłębokozapadawdziecięcąpsychikę[...],że[dzieci]niesąwstanieoderwać
sięodniejdopóty,dopókisamewreszcienieodejdąodrodzicówinieopuszcządomurodzinnego”
(tamże,s.308).
Problemyosobiste,przejściaikryzysyosobiste,związkiosobiste...Jakwyrażasięprzezniespołeczny
pejzażnowoczesnościicomogąnamonimpowiedzieć?Sątacy,którzypowiedzieliby,żeniewiele,
boto,czymsąosobisteuczuciaitroski,niezależyodmiejscaaniczasu.Możnaprzyjąć,
żenowoczesnośćznaczącozmieniaśrodowiskospołecznejednostki,atymsamymwpływa
namałżeństwo,podobniejaknainneinstytucje,jednakżeludziedalejmająswojeżycieosobisteiradzą
sobienajlepiejjakpotrafiązezmianamispołecznymizachodzącymiwotaczającymichświecie.Aleczy
abynapewnotakjest?Przecieżwarunkispołeczneaniniesąodizolowaneodżyciaosobistego,aniteż
niesąjegośrodowiskiemzewnętrznym.Zmagającsięznajbardziejprywatnymiproblemami,
poszczególnejednostkiczynnieodtwarzająotaczającyjeświatżyciaspołecznego.
Światwysokorozwiniętejnowoczesnościzpewnościąrozciągasiędalekopozabezpośrednie
