Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Metoda
etnogeograficzna…
23
sięjedyniewniewielkichskupiskach,widocznychnadwóchprzeciwległychkrań-
cachpowstałegozasięgu-wpołudniowejczęścikrajuoraznajegopółnocno-
-wschodnichrubieżach;wjejmiejscestopniowowchodziłynazwynowsze,typu
starymiesiącipodobne.
Metodaetnogeograficznaniejestłatwadozastosowaniarównieżzinnych
względów-wymagaodbadaczawieluczynnościdotyczącychprzykładowo:kla-
syfikacjibadanychzjawiskpodkątemichodmian,stosowanychokreśleńgwa-
rowych,szczegółowegookreśleniapotencjalnychfunkcji,atakżeczęstotliwości
występowaniabadanychartefaktówwżyciuspołecznym34.Wpraktyceetnokar-
tograficznejdanezjawiskokulturowejestrozpatrywanenaróżnorodnychpłasz-
czyznach-posłużmysięwtymmiejscuprzykłademdotyczącymobrzędowości
weselnej.Analizaroliiznaczeniaswatawpolskiejspołecznościwiejskiejjest
wieloaspektowa-dotyczyróżnychzagadnień,wtymchronologiiwystępowania
zjawiska,nazwgwarowychosóbkojarzącychpary,zróżnicowaniazewzględuna
płeć,sposobówwynagradzaniaosóbzajmującychsiętymprocederem,atakże
charakteruiczęstotliwościwypełnianychprzeznichrólwspołecznościwiejskiej.
DokonananiegdyśprzezemnieanalizamateriałuźródłowegoPAEpozwoliłana
opracowanieklasyfikacjiczynnościwykonywanychprzezpośrednika(wyodręb-
niłamjedenaścieról),coumożliwiłownioskowanieowiększymlubmniejszym
znaczeniuswatawdwóchzakresach-wmikroskali(wkonkretnejmiejscowo-
ści)bądźmakroskali(wskaliogólnopolskiej).Dziękibadaniomatlasowympro-
wadzonymwlatach70.XXwiekumogłamwnioskowaćjednocześnieodwóch
kwestiach,zasięguwystępowaniaposzczególnychrólswata(aspektgeograficzny)
orazichliczbie(aspektilościowy).Jakzatemwyglądałotowodniesieniudolud-
nościautochtonicznej?Zbadańwynika,żenatereniecałejPolskipośrednikowi
przypadałomaksymalnieosiemzjedenastuwspomnianychról,natomiastnaj-
częściej-trzyrole,costwierdzonow68miejscowościach(zob.mapaIIIiwy-
kres1.1).Zapewnenieprzypadkowyjestzasięgwystępowaniawykonywaniaprzez
swatanajwiększejliczbyról(osiem),któryograniczasięzaledwiedotrzechwsi
południowo-wschodniejczęścikraju.Takakonfiguracjamożeświadczyćzjednej
stronyowiększejzachowawczościkulturowejtychobszarów,zdrugiej-orozwi-
niętymprocesiezanikuanalizowanegozjawiska,skutkującymzachowaniemsię
gonaperyferiach.
Możnarównieżstwierdzić,żeudziałswatawnajwiększymstopniuzazna-
czałsiępodczasaktówzwiązanychbezpośredniozsamymiswatami,natomiast
podczaszaręczynbyłniewielki.Wstosunkudoczasówdawniejszychczynności
wykonywanewlatach70.ubiegłegowiekustraciłyswójsymbolicznycharakter
narzeczprzesłanekpragmatycznych-kojarzeniemałżeństwmetodątradycyj-
nąwpolskiejspołecznościwiejskiejmiałowtymokresiewyraźniemarginalny
charakter35.
34Z.Staszczak:Metodaetnogeograficzna.W:Słowniketnologicznył,s.232.
35Szerzejzob.A.Pieńczak:Zwyczajeiobrzędyweselne.T.8.Cz.2:Rolaiznaczenie
swatał,s.151-160orazaneksIII.
