Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
działalnośćprzedsiębiorstwa.Stanowiąonejedynietechnicznesposobyobliczania
wpływukilkuczynnikównapewnąwielkość,wwarunkachzależnościprzy-
czynowo-skutkowychzachodzącychmiędzynimi.Wpraktycemetodytemożemy
właściwiezastosowaćwsytuacji,gdyinteresującąnaswielkośćekonomicznąda
sięwyrazićjakoiloczynlubilorazkilkuczynników.Jesttonaogółpodejście
rachunkowe,wktórymdominujezasadatożsamości.Niemniejjednakmetody
rachunkowemogąbyćnadalstosowane,szczególniedobadańretrospektywnych
iwanaliziebieżącej.Zewzględujednaknawzrostznaczeniaanalizmiędzyza-
kładowych,m.in.woceniepozycjikonkurencyjnejprzedsiębiorstwa,celowejest
szerszewykorzystaniemetodtaksonomicznych.
Wartośćpraktycznaanalizyzależywznacznymstopniuodwłaściwego
doborumetodwniejwykorzystanych.Stosowanedotychczasmetodyrachunkowe
pozwalająodpowiedziećnapytanie,cojestprzyczynąodchyleńbadanegozjawiska
odprzyjętegowzorcaorazjakijestkierunekisiłaoddziaływaniaposzczególnych
czynnikównatozjawisko.Dometodrachunkowychnależą:metodapodstawień
łańcuchowych,metodareszty,metodafunkcyjna,metodapodstawieńkrzyżowych,
metodaróżniccząstkowych,metodawskaźnikowa,metodaproporcjonalnegopodziału
odchyleń,metodalogarytmowaniaitp.Zaprezentujemybliżejwybraneznich.
1.6.1.Metodapodstawieńłańcuchowych
Zastosowaniemetodypodstawieńłańcuchowychwymagawykonaniakolejno
następującychposobiedziałań:
1)obliczenieodchyleniabezwzględnegobadanejwielkościekonomicznej;
2)ustalenieczynników,którewpłynęłynaodchyleniepoziomubadanego
zjawiska;
3)obliczeniestopnia,wjakimzmieniałsiękażdyzoddziałującychczyn-
ników;
4)określenieformułymatematycznejwyrażającejbadanezjawiskogospodarcze;
5)obliczenie,przywykorzystaniutejformuły,jakzmianaoddziałującego
czynnikawpłynęłanaodchyleniepoziomubadanegozjawiska.
Jeślibadanawielkośćjestiloczynemtrzechczynników,możemyjązapisać
zapomocąformuły:
S
S
0
1
=a
=a
0
1
⋅b
⋅b
0
1
⋅c
⋅c
0
1
,
,
(4)
(5)
gdzie:S
S
czynnikówprzyjętychzokresuubiegłegolubzzałożeńplanowych,wpływających
1
–poziombadanegozjawiskawokresiesprawozdawczym;a
0
–poziombadanegozjawiskawokresieubiegłymlubwedługplanu;
0
,b
0
,c
0
–poziom
nakształtowaniesiębadanegozjawiska;a
badanego.
1
,b
1
,c
1
–poziomczynnikówzokresu
Najpierwobliczamyodchyleniebezwzględne(ΔS):
ΔS=S
1
–S
0
.
30
(6)
