Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI.Literaturapodróżniczaaproblemreprezentacji
dzinątakwsensieteoretycznym,jakiwwymiarzepraktycznym.Wanglo-
saskiejliteraturzeprzedmiotu,mogącejsięposzczycićnajbardziejrozbudo-
wanąinajbardziejaktualnąrefleksjąbadawcząwtejdziedzinie,funkcjonują
następującepojęcianieposiadającejednoznaczniesprecyzowanejspecyfiki
gatunkowej:travelwriting,travelbook,travelogue,travelaccount,travel
narrative,travelliterature15;wniemieckichopracowaniachmowaoReise-
literatur,Reisebericht,Reisebeschreibung;natomiastwakademickichroz-
ważaniachbadaczyskandynawskichwystępujątakieokreślenia,jak:rejse-
litteratur,rejsebog,rejseberetning,rejseskildring,rejsebeskrivelse16.Polskie
opracowaniaoferują,jakjużwspomniano,takierozwiązaniaterminologicz-
ne,jak:podróż,literaturapodróżnicza,podróżopisarstwo,relacjazpodró-
ży
.Formyteprzyporządkowywanebywająjeszczeszerszemupoluliteratury
faktu,określanejprzezbadaczyrównieżmianemliteraturyautentystycznej
(Korwin-Piotrowska,2001)czyteżliteraturyniefikcjonalnej(Zajas,2011)17.
Takieujęcieredukujejednakżeliteraturępodróżnicządojejformreferen-
cjalnych,dokumentarnych,afabularnychzdominantąnarracyjno-opisową,
nieuwzględniającchociażbytakichjejodmianjakpowieśćpodróżnicza,
ajednocześnie,przezpominięciekryteriumtematyczno-kompozycyjnego
(podróżjakomotywprzewodniiośnarracji)czyniązniejczęśćinnejniż
fijejwłasna”kategoriinadrzędnej18.Podejmującrozważaniawtymzakre-
sie,możnaoczywiściepostawićpytanieozasadnośćodchodzeniaodwy-
różnianiaodmianfipodróżniczych”wramachinnychgatunkówirodzajów
narzeczwyłonieniaosobnejkategoriitekstówwszerokimsensiepodróż-
niczych.Takąproceduręliteraturoznawcząlegitymizuje,moimzdaniem,
praktykawydawniczaiczytelnicza,aletakżerosnącaliczbaakademickich
opracowańanalitycznychodnoszącychsiędotekstówztaknakreślonego
zakresu.Wobecrozległościformliterackichipozaliterackich,któremożna
objąćokreśleniemfiliteraturapodróżnicza”,atakżeichwieloaspektowości
ipolisemantyczności,trudnooczekiwaćjednoznacznychdelimitacjiiokre-
śleniaspójnejmetodologiiczychoćbyparadygmatówpełniącychfunkcjęka-
mienimilowychdlakonkretnychanaliz.Wtymwzględziewsukursprzyjść
15VidetakżeBorm,2004:13.
16Wtymwyliczeniuuwzględniamnazwyocharakterzeogólnym,tymsamympomijającta-
kieokreślenia,jaknp.powieśćpodróżnicza(Reiseroman,rejseroman),wskazującejednoznacz-
nienanadrzędnądelimitacjęgenologiczną-wtymwypadkupowieść.Posługujęsięponadto
wersjamiduńskojęzycznymi.
17VidetakżerozważaniaMałgorzatyCzermińskiej(1996)nadproząniefikcjonalną.
18Por.takżerozważaniagenologiczneArneMelberga(2005:13).
