Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wolnośćgospodarczaipaństwowmyśliekonomicznej
1.1.2.Rolapaństwawgospodarce
Smithuważa,żenawzrostbogactwanarodów-opróczswobodniealo-
kowanychnakładówpracyikapitału-majątakżewpływpolityczne,
prawneireligijneinstytucjefunkcjonującewdanymkraju
36
.Podejmuje
onpróbęstworzeniakoncepcjipaństwasprzyjającegosprawnemufunk-
cjonowaniugospodarkiiwzrostowibogactwanarodówprzyzachowaniu
systemunaturalnejwolności.Rozważanianatentematmożnaznaleźć
wewszystkichpracachSmitha,tj.:Teoriiuczućmoralnych,Wykładach
ojurysprudencji
37
,Bogactwienarodów.Sąonepodtymwzględemwza-
jemniepowiązaneiuzupełniająsię
38
.JakwskazująEmmaRothschild
iAmartyaSen,wynikatozfaktu,żedlaSmitha(jakiwspółczesnych
mumyślicieli)życiegospodarczebyłopołączonezpozostałymisfe-
ramiżyciaczłowieka,tj.moralnością,polityką,amyślekonomiczna
powiązanazmyśląpolityczną,prawną,moralną
39
.Napodstawieprac
Smithamożnazrekonstruowaćjegokoncepcjępaństwa,któraobejmuje
sferęprawną,etyczną,gospodarczą,polityczną
40
.Sątoobszary,którymi
zajmowałsięnaukowojakoprofesorwKatedrzeFilozofiiMoralnejna
UniwersyteciewGlasgow,aleijakopraktyk-wysokiurzędnikcelny
ZjednoczonegoKrólestwa.JakzauważaAndrewS.Skinner,praceeko-
nomiczneSmithamiałynacelunietylkowyjaśnienieprawdziałania
36
A.Smithniedefiniujesłowaninstytucje”wBogactwienarodów.Napodstawie
kontekstów,wktórychjeużywa,możnajednakwnioskować,żerozumieninstytucje”
podobniejakD.C.North(zob.Wprowadzeniedotejksiążki).
37
WykładyojurysprudencjitozbiórwykładówwygłoszonychprzezA.Smithana
UniwersytecieGlasgowwlatach1762-1764.Ichomówieniezob.:S.Zabieglik,Adam
Smith,WP,Warszawa2003,s.154-164.Stanowiąonezalążektrzeciegowielkiegodzieła
Smithaopaństwieijurysprudencji,którewkońcuniepowstało.G.Kennedy(AdamSmith,
s.92in.)stawiatezę,żeprzyczynątegobyłfakt,żeSmithprzedkładałlojalnośćwobec
swoichpromotorów,establishmentuiurzędnikówpaństwowychnadwyrażanieprawdzi-
wychpoglądów,któremogłyzawieraćkrytykęówczesnejpolitykibrytyjskiegorząduwo-
beckoloniiwAmerycePółnocnej.
38
Por.:A.S.Skinner,AdamSmithandEconomicLiberalism,nHumeOccasional
Papers”1988,TheDavidHumeInstituteEdinburgh,nr9,s.2;C.L.GriswoldJr.,Adam
SmithandvirtuesofEnlightenment,CambridgeUniv.Press,Cambridge1999,s.32.
39
E.Rothschild,A.Sen,AdamSmith’sEconomics,w:TheCambridgeCompanion
toAdamSmith,s.319.
40
Zewzględunatematykętejksiążkinaciskbędziepołożonynasferędziałań
państwawgospodarce.
