Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
PedagogikagreckaodProtagorasadoPosejdoniosa
J.Christestrafniezauważa,żewtymmiejscuterminpaideianieróżnisięjesz-
czeznaczeniemodtrophē(czynnośćkarmienia,wychowywaniadzieci),ogólnie
jednakpaideiajestpojmowanajakocoś,comusibyćdołączonedotrophē,aby
wyćwiczyćdziecidoichprzyszłejroli22.Wokresieklasycznymwyrazpaideia
oznaczajużintelektualneietycznewychowywanieikształceniepojmowanejako
procesorazprzejścieprzezówprocesedukacjiijegoefekt(wykształcenie)23.
Ponieważtakpojmowanapaideiaodnosisięprzedewszystkimdodzieciimło-
dzieży,rzeczowniktennabieratakżeniekiedyznaczenia[dzieciństwa’i[młodości’
(najwcześniejuTeognisa)24.YunLeeToo,wedługktórejwstarożytnościpoprzez
edukację(paideia)rozumianowychów(rearing)lubukładanie(upbringing)dziec-
ka,nauczanie,dyscyplinęikorygowanie,zwracatakżeuwagęnamuzyczneko-
notacjeterminupaideia,jakiespotkaćmożnawźródłach25.
3.Celemnaukowympodjętychwniniejszejmonografibadańjestsyntetycz-
neukazaniegenezyiewolucjipedagogikigreckiej.Zakresemtemporalnymbadań
objętesąokresyklasycznyihellenistyczny(zuwzględnieniemokresuarchaicz-
nego),zatemłączniebadanyjestokresodwiekuVIIIdoIp.n.e.Zakrespodmio-
towyobejmujeokoło50myślicieliżyjącychwbadanychepokach,którzywedle
zachowanychźródełzajmowalisiętwórczodziedzinąmyśleniaowychowaniu.
Przedmiotembadańjestpedagogikagrecka,przezktórąrozumiemteoriepeda-
gogicznewykoncypowanewbadanymokresieprzezGrekówlubprzedstawicieli
innychnacji,którzypisalipogrecku.Przyjętatutajperspektywapoznawczaod-
nosisiędohistoriipedagogiki,którąpojmujęjakobadanianadgeneząiewolucją
teoriipedagogicznych.Uzasadnieniemdlapodjęciatakrozumianychbadańjest
brakwliteraturzezagranicznejipolskiejopracowaniazbliżonegozałożeniamime-
todologicznymi(wrazzzakresemprzedmiotowym,podmiotowymitemporalnym),
poświęconegopoczątkommyśleniaowychowaniuwtradycjieuropejskiej.
Współcześniepoprzezteoriępedagogiczną(educationaltheory)rozumiesię
próbękonceptualnegoustanowieniawychowania(education)jakoformalnego
przedmiotunaukiowychowaniu(scienceofeducation)lubbadańedukacyjnych
(educationalstudies),itymsamymnakreśleniadziedzinywychowaniajakospe-
cyfcznejproblematykiorazprzygotowaniegruntupodbadaniaempirycznenad
wychowaniem26.Taknowocześnierozumianejteoriipedagogicznejoczywiście
niesposóbdoszukiwaćsięuGreków,leczzarazemtoonijakopierwsidokonali
konceptualizacjiwychowaniaikształcenia(paideia),atakżeprowadzilinadnim
systematycznebadanianagrunciespecyfcznierozumianejteorii(theōria).
22J.Christes,Paideia…,szp.150;P.Chantraine,Dictionnare...,s.1094.
23J.Christes,Bildung…,szp.663;J.Christes,Paideia…,szp.150–151,iwskazanetam
referencjeźródłowe.R.R.Curren,Paideia,[w:]J.J.Chambliss(ed.),Philosophyofeducation.An
encyclopedia,NewYork–London1996,s.439.
24Thgn.1305,1348(wwyrażeniach[kwiatmłodości’[88]).F.Montanari,Vocabolario...,
s.1447;J.Christes,Paideia…,szp.150.
25Plat.Symp.187d,Ath.XIII601a;Y.L.Too,Introduction:writingthehistoryofancienteduca-
tion,[w:]Y.L.Too(ed.),EducationinGreekandRomanantiquity,Leiden–Boston–Köln2001,s.11.
26J.Bellmann,Natureofeducationaltheory,[w:]D.Ch.Philips(ed.),Encyclopediaofedu-
cationaltheoryandphilosophy,vol.1,LosAngeles2014,s.274.
