Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Istotaniepełnosprawności
35
i
nformacja).Dlaczegoreakcjananiepełnosprawnośćmiałabybyćodmienna
wróżnychkulturach?Niektórzyuczenisugerują,żepojęcieniepełnosprawności
jestpolitycznąigospodarcząkoniecznościąwspołeczeństwachklasowo-warstwo-
wych(Erevelles,1996;Grossman,1998).Inniuczeninieakceptująstanowiska,
żeniepełnosprawnośćjestproduktemspołeczeństwaklasowegoiodrzucajątezę,
żekażdypowinienbyćtraktowanytaksamo(Kauffman,1997).WedługJamesa
Kauffmana,skrajnapotrzebaflbyciatakimsamym”zmuszaludzidominimaliza-
cjiniepełnosprawnościnawetdozaprzeczeniajejistnieniu.Innewytłumaczenie
jestludzkapotrzebakoncentrowaniasięnaróżnicachizwiązanaztymkoniecz-
nośćwyrażaniasądówwartościujących(Artiles,1998).Innymjeszczewyjaśnienie
sposobu,wjakitraktowaniludziezniepełnosprawnościamiwspołeczeństwie
amerykańskim,toinstytucjonalnadyskryminacjaiuprzedzenia(Longmore,
2002).
Naprostepytanianiezawszeistniejąprosteodpowiedzi.Pomyślotym,porów-
nującokreśleniaczęstoużywanedoopisywanianiepełnosprawności:sprawny–
niesprawny,normalny–nienormalny,typowy–nietypowy,prawidłowy–wadliwy,
funkcjonalny–dysfunkcjonalny,zwykły–niezwykły.Określenia,którychużywamy,
odzwierciedlająsposób,wjakimyślimyoniepełnosprawnościachistanowiąwy-
raźnysygnałdlaosób,którychdotyczą.
1.1.2.Czyniepełnosprawnośćzawszejestupośledzeniem?
Ruchynarzeczprawczłowiekazlat60.minionegostulecianauczyłynas,że
dyskryminacjaiuprzedzeniamogąflupośledzać”całegrupyosób,uniemożliwiać
impełneuczestnictwowżyciuspołecznym.Dyskusjaozwiązkachmiędzyniepeł-
nosprawnościąaupośledzeniemjestnietylkoważna,leczrównieżinteresująca.
Sposóbtraktowanialudzimożeograniczyćichniezależnośćiichszanseżycio-
we.Nadaljednakpozostajepytanie,czyokreślenianiepełnosprawność(disabili-
ty)iupośledzenie(handicap)równoznaczne.Jeżelitakniepełnosprawność
możebyćpostrzeganajakoróżnicaalbocechastawiającajednostkępozawszyst-
kimiinnymi,czylicoś,coczynigorsząlubmniejzdolną.Wwieludyscypli-
nach(medycynieczypsychologii)postrzegasięniepełnosprawnośćwkategoriach
dewiacjimodelu,wktórymwiększośćpopulacjiuznawanajestzanormalną,
niepełnosprawnośćzaśstawiaczłowiekapozanormą.Zgodnieztympoglądem,
toniepostawyspołeczeństwa,alewłaśnieniepełnosprawnośćjednostkiograni-
czajejzdolnośćdorealizowaniaswegopotencjału.Cojednakzosobamizdol-
nymi,owyjątkowychtalentachinadzwyczajnejinteligencji?Czypostawyludzi
wobecichodmiennościmogąrównieżupośledzićjeiprzeszkodzićwrealizacji
ichpotencjału?
Istniejądowody,któremogąpomócrozwiązaćtendylematalbojeszczebardziej
gozagmatwać.Przeczytajzamieszczonewramceopowiadanieoosadnikachna
wyspieMartha,sVineyard,ogłuchychAmerykanach,którzyniebylipiętnowani