Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Śliwerski,Ped@gogwblogosferze–II,2008/2009,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-242-2,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/33
sóbniezależnyodmówienia,aściślej–odznaczeniawyrazu„mówić”.Poprzez
użyciewyrażeniawulgarnegomówiącyłamieobowiązującąwdanejzbiorowości
konwencjękulturową,askoronarzędziem,zapomocąktóregozostajeonanaru-
szona,jestwyrażenie,totymsamymłamieonpośredniokonwencjęjęzykową.
Ludziewiedzą,żeużyciepewnychwyrażeńjęzykowychujawniającychnegatyw-
neemocje,zwłaszczawyrażeńnazywającychniektóreczęściciałaiczynności
fizjologiczne(wtymaktyseksualne),uważasiępowszechniezaniewłaściweiże
zbiorowościludzkienieaprobujązachowańjęzykowychpolegającychnauży-
waniutakichwyrażeń.Możnawięcprzypuszczać,żeużytkownicyjęzykamają
zakorzenionąwswojejświadomościpewnąautocenzuręsłownikową:wiedzą,że
zapomocąokreślonychsekwencjidźwięków(ciągówliter)łamiąpowszechnie
przyjętąwdanejzbiorowościnormęobyczajową.Dosystemuleksykalnegojęzy-
kanależązatemtakiejednostki,jakiesąobjętezakazemużycia,czylitzw.tabu
językowym(zob.M.Grochowski,Słownikpolskichprzekleństwiwulgaryzmów,
PWN,Warszawa1995).
Międzyspołeczeństwemajęzykiemzachodzązależnościdwustronne:jego
członkowiepoprzezswojewypowiedzikształtująjęzykwrazzewszystkimiod-
mianami,awypowiedzijęzykoweodzwierciedlajązróżnicowaniespołeczeństwa
przedewszystkimzpunktuwidzeniaśrodowiskowego,zawodowego,regio-
nalnegoipokoleniowego.Samoświadomośćjęzykowaczłowiekazależyprzede
wszystkimodjegowykształceniaikulturyijestwmniejszymlubwiększymstop-
niuzdeterminowanatemporalnie.Wysokistopieńautoświadomościpozwala
mówiącymnacałkowitedostosowaniesiędosytuacji,wktórejzachodzidany
aktmowy:użytkownicyjęzykaodróżniająwypowiedzioficjalneodprywatnych,
urzędoweodpublicystycznychipotocznych,naukoweodkreującychwartości
estetyczneipotrafiądostosowaćsiędokonwencjicharakterystycznychdlapo-
szczególnychgatunkówmowy.
MaciejGrochowskiuważa,żeprzedewszystkimczęśćspołeczeństwawie-
kuśredniegoistarszychpokoleń,któraodznaczasięwzględniewysokimstop-
niemświadomościjęzykowej,dostrzegarozpowszechnianiesięwulgaryzmów,
zwłaszczawwypowiedziachmłodegopokolenia,ioceniatozjawiskonega-
tywnie.Natomiasttaczęśćspołeczeństwa,któraodznaczasięniskimstopniem
świadomościjęzykowej–bezwzględunaprzynależnośćpokoleniową–niezda-
jesobiesprawyzistnieniagranicymiędzywypowiedziamiwulgarnymiinie-
wulgarnymi.Wzwiązkuztymfrekwencjawulgaryzmówwwypowiedziachtej
częścispołeczeństwajestwysoka.Zkoleigrupamłodych,któraodznaczasię
względniewysokimstopniemświadomościjęzykowej,wporównaniuzestar-
szymipokoleniamiorówniewysokiejświadomości,traktujerozpowszechnianie
sięwulgaryzmówjakozjawiskomającemniejsząsiłęnatężenia.Jednymzespo-
sobówprzeciwdziałaniarozpowszechnianiusięwulgaryzmówjestpodnoszenie
poziomuwykształceniaikulturyspołeczeństwa.Wartoitrzebareagowaćnato,
coniszczyestetykębyciazesobą,oboksiebie,anawetprzeciwkosobie.Mimo
