Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wytrwałość.
Wśródczynnikówśrodowiskowychgłównąrolęodgrywaaktywnośćfizyczna.Pewneznaczeniemateżsposóbżywienia,odktóregozależym.in.masaciała,wtym
masamięśniowaiilośćtkankitłuszczowej.
Rozwójmotorycznymożebyćopóźnionylubzaburzonyudziecizchorobamiprzewlekłymi.Możetobyćspowodowaneuszkodzeniemfunkcjiróżnychukładów,np.
wwadachwrodzonychserca,przewlekłychchorobachpłuc,układuruchu.Częstojednakprzyczynąjestniechoroba,leczograniczanieaktywnościfizycznej,niezawsze
uzasadnione.
Niedobóraktywnościfizycznejudzieciimłodzieży,podobniejakuludzidorosłych,jestpoważnymzagrożeniemdlazdrowiawskaliglobalnej.Napodstawieopinii
ekspertówibadańnaukowychokreślononiezbędnedlazdrowiaidobregosamopoczuciaminimumaktywnościfizycznejdlaposzczególnychgrupwiekowych.Zaleca
się,aby:
dzieciwwieku2–4latbyłyaktywnefizycznie/ruchowocodziennieprzezconajmniej3godziny,
dzieciimłodzieżwwieku5–17lat:
podejmowałycodziennie,przezconajmniej60minutaktywnośćfizyczną(zsumowanewysiłki)odumiarkowanejdointensywnej,awiększośćaktywności
powinnystanowićwysiłkiaerobowe(tlenowe),
wykonywałyconajmniej3razywtygodniuwysiłkiodużejintensywności,wzmacniającekości,siłęmięśniigibkość.
1.3.3
Metodyocenyrozwojumotorycznegodzieciimłodzieży
Ocenarozwojumotorycznegodzieciwwieku0–3latpoleganaobserwacjizachowaniadzieckaijegoreakcjiruchowychnabodźcezewnętrzne.Wceluokreślenia,czy
rozwójtenprzebiegaprawidłowo,opracowywanesąukładyodniesienia,wktórychprzedmiotemocenyjestosiąganieprzezdzieckokamienimilowychwzakresie
czynnościruchowych.
Wtymceluwykorzystywanesąstandardyrozwojuruchowego(motorykidużej)dladzieciwwieku4–24miesięcyrekomendowaneprzezWHO.Opracowano
jenapodstawiedługofalowychbadańzdrowychdziecizsześciukrajów(Brazylia,Ghana,Indie,Norwegia,Oman,USA),żyjącychwdobrychwarunkach.Opracowano
wartościcentylowedlaczasuosiąganiasześciukamienimilowychwrozwojuruchowym(tab.1.5).Czasosiąganiaprzezdziecikażdegozanalizowanychstadiówrozwoju
ruchowegojestzróżnicowany;największeróżnicedotycząsamodzielnegostaniaichodzenia.DostępnajestDziecięcaSkalaRozwojowa(DSR),którasłużydooceny
rozwojupsychicznegoispołecznego,wtymtakżemotorycznego,dzieciwwieku0–3lat,alemogąposługiwaćsięniątylkopsycholodzy.
Siedzeniebezoparcia
Staniezpomocą
Raczkowanie
Chodzeniezpomocą
Staniesamodzielne
Chodzeniesamodzielne
Tabela1.5.Średniaarytmetyczna,odchyleniestandardowe(SD)orazwartościcentylowemiesięcy,wktórychniemowlętaosiągająkamieniemilowewrozwojumotorycznym
Kamienie
milowe
6,0
(1,1)
7,6
(1,4)
8,5
(1,7)
9,2
(1,5)
11,0
(1,9)
12,1
(1,8)
Średnia
(SD)
4,1
5,2
5,8
6,6
7,7
9,0
3
4,6
5,9
6,6
7,4
8,8
10,0
10
5,2
6,6
7,4
8,2
9,7
11,0
25
Centyle(miesiącżycia)
5,9
7,4
8,3
9,0
10,8
12,0
50
6,7
8,4
9,3
10,0
12,0
13,1
75
7,5
9,4
10,5
11,0
13,4
14,4
90
8,4
10,5
12,0
12,4
15,2
16,0
97
Źródło:WHOMotorDevelopmentStudy:Windowsofachievementforsixgrossmotordevelopmentmilestones,ActaPaediatrica,2006(supl.450),92–93.
Udzieciwwiekuprzedszkolnymdokonujesiępomiarusprawnościfizycznej,alejestontrudnyzewzględunaichzmienną,częstomałąmotywacjędowykonania
złożonychzadańruchowychibrakzrozumieniapoleceń.Wynikipróbruchowychobarczonesąbłędami.Dlategoteżudzieciwtymwiekusprawnośćfizycznąszacujesię
pośrednionapodstawieobserwacjidzieckapodczasspontanicznegozachowaniaruchowego.Jesttojakościowaocenaumiejętnościruchowychwzakresiemotorykidużej
(np.czysprawniebiega,chodzi,rzucaichwytaworeczek,piłkę,skaczenajednejnodze),atakżesprawnościmanualnej(np.zapinanieguzików,wiązaniesznurowadeł,
sposóbtrzymaniaołówka).
Dladzieciwwiekuszkolnymopracowanowieletestówsprawnościfizycznej.Najczęściejstosowanesątzw.testyboiskowe,zawierającezestawyprób(tzw.baterie
testów)mierzącychzdolnościmotoryczne:siłę,szybkość,wytrzymałość,równowagę,gibkość,moc,zwinność.ObecniewPolscepowszechniestosowanyprzez
nauczycieliwychowaniafizycznegojestEuropejskiTestSprawnościFizycznejEUROFIT.Zawieraonpróby:
równowagi(stanienajednejnodzeprzez1min),
szybkościruchówcyklicznych(czas25dotknięćsprawniejsząrękąnaprzemiandwóchkrążkówułożonychwodległości80cm),
gibkości(wpozycjisiedzącejsięgnięcierękamiwprzódtakdaleko,jaktomożliwe),
mocy(skokwdalzmiejscaobunóż),
siłymięśnibrzucha(siadaniezleżenianaplecach,maksymalnaliczbasiadówwczasie30s),
siłyramion(czaswytrzymaniazwisunachwytemzugiętymiramionami),
siłystatycznejdłoni(pomiarzapomocądynamometru),
zwinnościbiegowej(biegwahadłowy10×5m),
wydolnościfizycznej(wytrzymałościowybiegwahadłowynaodcinku20mzewzrastającąco1minszybkościąlubtestwysiłkowynaergometrzerowerowym).
PowszechniewykonywanyjesttakżetestCoopera–biegprzez12minnabieżnilubwinnymdogodnymterenie.Mierzysiędługośćprzebiegniętegodystansu(imjest
ondłuższy,tymwiększawytrzymałośćiwydolnośćfizyczna).Wynikitegotestuwysokokorelujązwynikamipomiarumaksymalnegopochłanianiatlenuidlategotest
Cooperajestwykorzystywanydoocenywydolnościfizycznejdzieciimłodzieży.
