Book content

Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
Bólwystępujeu52%pacjentówzchorobąnowotworowąorazu64%
chorychwjejzaawansowanymstadium.U80%pacjentówzchorobąnowo-
tworowąwystępująjednocześniedwarodzajebólu,aucotrzeciegopacjenta
więcejniżtrzyrodzaje.Zuwaginasubiektywnycharakterbóluijegowielo-
wymiarowość,bóluchoregonanowotwórjestbólemwszechogarniającym
(totalpain),obejmującymkomponentbólufizycznego,psychicznego,społecz-
negoorazduchowego.Wymuszatokoniecznośćpodjęciawielokierunkowego
postępowania,wktórymbiorąudziałwszyscyczłonkowieinterdyscyplinar-
negozespołu,wtympielęgniarkaprzebywającazchorymnajczęściejzarówno
wopiecedomowej,jakistacjonarnej.Zadaniemwspółpracującegozchorym
ijegorodzinązespołuopiekipaliatywnejjestpoprawajakośćżyciapoprzez
rozpoznawanieileczenieobjawowe,wtymrozpoznawanieorazleczeniebólu.
Wdrożeniepostępowaniaprzeciwbólowego,anastępniesystematyczneistałe
monitorowanieefektówleczeniamanacelujaknajwiększąminimalizację
bóluorazpoprawęfunkcjonowaniapacjenta.
3.1.1.PATOMECHANIZMBÓLUPRZEWLEKŁEGOIJEGORODZAJE
Procespowstawaniaodczuciabólowego(wykrywaniaorazsygnalizowania
obecnościbodźcauszkadzającego)nosinazwęnocycepcjiiobejmujecztery
etapy:transdukcję,przewodzenie,modulacjęorazpercepcję.Pomiędzy
miejscemdziałaniaczynnikauszkadzającegotkankiapercepcjąbólu
zachodziwielezłożonychreakcjineurofizjologicznychineurochemicznych.
Wprocesietransdukcjidochodzidoprzetwarzaniaenergiibodźca
uszkadzającego(mechanicznego,chemicznegolubtermicznego)naimpuls
elektryczny,któryjestprzewodzonywłóknaminerwowymiwzakończeniach
nerwowychneuronunoceceptorowego(tzw.nocyceptorach).Nocyceptory
zlokalizowanewpierwotnych(obwodowych)zakończeniachnerwo-
wychwyspecjalizowanychwprzekazywaniuinformacjinocyceptywnej.
Uszkodzenietkanekpowodujeuwalnianiewielumediatorówodpowiedzial-
nychzarozwójzapalenianeurogennegowmiejscuurazu,m.in.substancji
P
,histaminy,serotoniny,bradykininy,prostanoidówicytokiny.Wprocesie
przewodzeniainformacjanocyceptywna,zakodowanawpostaciimpulsu
elektrycznego,docieradozwojunerwurdzeniowegozlokalizowanego
wjegokorzeniugrzbietowymlubczuciowegozwojunerwuczaszkowego.
Impulstenpowodujeuwalnianieaminokwasówpobudzających,substan-
cjiP
,neurokininyAorazinnychpeptydów,którepoprzezdendrytykomórek
3.PODSTAWYKLINICZNEIOPIEKANADPACJENTEMZCHOROBĄ...
35