Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Podokreśleniem„pitawal”(wcześniejstosowanopisownię„pitaval”)nale-
żyrozumiećogólnąnazwępublikacjiwydanychdrukiem,azawierającychzbiór
sprawozdań(reportaży)zgłośnychprocesówsądowychocharakterzekarnym,
rzadziejcywilnym.Wszystkiemiałycharaktertekstówpublicystycznych1.Stop-
niowozakrestegopojęciazawęziłsięnaopisysamychprzestępstw,bezprzebiegu
dotyczącychichrozprawsądowych2.Ostatecznerozwiązanie,mocnoekspono-
wanewniniejszejksiążce,poszłowkierunkuupowszechnieniatakżewydarzeń
związanychzgłośnymiprzestępstwamiidotyczącymiichprocesami.Najczęściej
bowiembyłotak,żeoweprzestępstwaznajdowałyswójostatecznyfinałwła-
śnienasalisądowej.Nierzadkosprawyteprzyciągałyuwagęopiniipublicznej,
zwłaszczajeślidotyczyłyosób„zeświecznika”bądźbudziłyszczególneoburze-
nie.Wtymznaczeniunakartypitawalitrafiaływięcopisynajważniejszychwyda-
rzeń-częstooskomplikowanejstrukturze,występującychwokreślonejczaso-
przestrzeni-którezwiązanebyły,choćbyjakotło,zpopełnieniemkonkretnych
przestępstw,ichsprawcamiorazosobamipokrzywdzonymi,atakżeorzeczonymi
wobectychpierwszychkaramilubinnymiśrodkamipenalnymi.Zawszejednak
napierwszymplaniepozostawałoprzestępstwoitowokółniegozogniskowana
byłacała,nierzadkobardzozłożona,problematykapolityczna,społeczna,ana-
wetobyczajowa.
Nieulegawątpliwości,żeogólnepojęcie„przestępstwa”marodowódnowo-
żytny.Krótkoprzypomnijmy,iżeuropejskiekodyfikacjekońcadobyOświece-
niawprowadziłyogólneiabstrakcyjnewarunkiodpowiedzialnościkarnej,które
następniestanowiłykoniecznąpodstawędefiniowaniategoterminu3.Popierw-
sze,wyrażającyideałyoświeceniowekierunekpostępowo-humanitarnywy-
eksponowałnastępującezasady:równościwszystkichwobecprawa(karnego),
1Nazwapochodziodnazwiskafrancuskiegoprawnika,FranciszkaPitavala(1673-
1743).Wydawałonwlatach1734-1743słynnyzbiórsprawsądowych,wwiększości
kryminalnych,Causescelebresetinteressantes(łącznie20tomów).Schedęponimprzeję-
li:Jean-ClaudedeLaVille(1769)orazFranciszekRicher(22tomy).Późniejcałydoro-
bekPitavalawydanowwersjiskróconej.
2E.S.Rappaport,Politykakryminalnawzarysie,Łódź1948,s.109-110.
3R.Zawłocki,[w:]Systemprawakarnego.Naukaoprzestępstwie.Zasadyodpowie-
dzialności,t.3,red.R.Dębski,Warszawa2013,s.43.Więcejnatematrysuhistorycznego
pojmowaniaprzestępstwawczasachprzednowożytnych-tamże,s.42-50.
