Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Płećzmiany.Transformacja,demokratyzacjaipłeć|27
pracowników,którychżyciebyłonmozolne”ipoświęconefunkcjomcielesnym17.
Wepocenowoczesnej,nawetpozniesieniuniewolnictwa,kobietywrazztym,co
wiążesięzkobiecościąutożsamianązNaturą,spychanesąwciążwniewidoczność
itabu.Prekursorzypierwszejfalifeminizmu,jakchoćbyJohnStuartMillwPod-
daństwiekobiet18,przyrównywalisytuacjękobietdoniewolników.Dotejanalogii
odnosząsięteżwspółcześnibadacze:CatherineHakim,któraopisujeparadoks
nzadowolonegoniewolnika”(gratefulslave),czyliwspółczesnejkobiety19,czyHen-
rykDomański,którytermintenwprowadziłdopolszczyzny20.
Zuniewidocznieniawszystkiego,cowiążesięzprywatnym,kobiecymibio-
logicznym,wywodzisięobecnedodziśwykluczeniezesferypublicznejzjawisk
związanychzprokreacją,reprodukcjączynawetkarmieniempiersią.Przemil-
czenieintymnościdoprowadziłozaśdoobjęciapolitycznymtabusferyrodziny,
wktórejtradycyjneprerogatywypaństwonieingeruje.Niezawisłośćodpaństwa
rodziny,definiowanejtradycyjnie,ipatriarchalnejwładzyojcajestwartościąpoli-
tycznąwywierającąbardzosilnywpływnapolskieżyciespołeczno-polityczne
iideologicznywymiartransformacji,aprojektymodernizacyjneodrzucanesą
właśniejakogodzącewświętąinstytucjęrodziny.Znalezieniesięrodzinypoza
sferąpublicznądługoskutkowałoniedostrzeganiemtakichzjawiskjakprzemoc,
gwałtymałżeńskieczymolestowanieseksualne;wPolsceodkilkunastulatobser-
wujemyjaktematytezogromnymtrudemprzechodzązesferytabudotematyki
poruszanejpublicznie.Podziałnasferęprywatnąipublicznądoprowadziłteżdo
przemilczeniaodbywającejsięwłonierodzinypracydomowej.
Kolejnymskutkiempodziałuaktywnościludzkiejnadwiesfery,publiczną
iprywatną,jestwięcpodziałnadwarodzajepracy,gdzietaodbywającawdomu
niezasługujenamianopracyaninajakąkolwiekformęwynagrodzenia.Podziałna
wartościowąspołecznieiekonomiczniepracęprodukcyjnąibezwartościową,nie-
widocznąpracędomowąwiążesięwliteraturzeprzedmiotuznastaniemrewolucji
przemysłowej,któraoddzieliłamiejscepracyodgospodarstwadomowegoczyrol-
nego.OjcamitegopodziałubylimiędzyinnymiAdamSmithiKarolMarks,którzy
pracędomowątraktowalijakonieproduktywną,pasożytniczą,funkcjępasożytów
przypisującsłużbiedomowej21,aleipośredniokobietom.
Dodziśpracadomowa,wykonywanagłównieprzezkobiety,jestnietylko
niedoceniona,aleiniewidoczna-inaczejniżpracaprodukcyjnaniezostawia
17H.Arendt,Kondycjaludzka…,s.80.
18J.S.Mill,Poddaństwokobiet…,s.289.
19C.Hakim,GratefulSlavesandSelf-madeWomen:factandfantasyinwomen’sworkorienta-
tions,nEuropeanSociologicalReview”1991,nr7.
20H.Domański,Zadowolonyniewolnik?Studiumonierównościachmiędzymężczyznamiiko-
bietamiwPolsce,IFiSPAN,Warszawa1992.
21H.Arendt,Kondycjaludzka…,s.96.
