Podstawy immunologii

Włodzimierz Ptak, Maria Ptak, Marian Szczepanik

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-4252-8

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

320

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Ptak, Włodzimierz; Ptak, Maria; Szczepanik, Marian. Podstawy immunologii. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2010, 320 s. ISBN 978-83-200-4252-8

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Ptak, W.

A1 Ptak, M.

A1 Szczepanik, M.

T1 Podstawy immunologii

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2010

SN 978-83-200-4252-8

Bibliografia BibTex:

@Book{ 110838, author = "Ptak, Włodzimierz and Ptak, Maria and Szczepanik, Marian", editor = "", title = "Podstawy immunologii", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2010", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-4252-8" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Ptak, Włodzimierz

AU - Ptak, Maria

AU - Szczepanik, Marian

ED -

TI - Podstawy immunologii

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2010

SN - 978-83-200-4252-8

ER -

Netografia (standard APA):

Ptak, Włodzimierz; Ptak, Maria; Szczepanik, Marian. Podstawy immunologii [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2010 [dostęp: 01 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/podstawy-immunologii-wlodzimierz-ptak-maria-ptak-110838.

immunologia, patologia, układ immunologiczny

W podręczniku w sposób zwięzły i przystępny omówiono podstawowe zasady i mechanizmy działania układu immunologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów regulacyjnych. Właśnie dysfunkcja tych mechanizmów może prowadzić do wielu zjawisk pat...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-4252-8

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

320

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa6
Wykaz używanych skrótów i symboli15
1. Wprowadzenie19
1.1. Podstawowe zasady działania układu immunologicznego19
1.1.1. Formy odpowiedzi immunologicznej20
1.1.2. Rozpoznanie antygenu i indukcja odpowiedzi immunologicznej21
1.1.3. Reakcje efektorowe21
1.1.4. Regulacja odpowiedzi immunologicznej22
1.1.5. Pamięć immunologiczna22
1.2. Powstanie immunologii jako nauki i jej rozwój23
1.1.6. Interakcje międzyukładowe23
2. Antygeny26
2.1. Determinanty antygenowe (epitopy)26
2.2. Immunogenność28
2.3. Rodzaje antygenów29
2.3.1. Antygeny reagujące krzyżowo oraz antygeny heterofilne29
2.3.2. Antygeny T-zależne i T-niezależne30
3. Morfologia narządów i komórek układu limfatycznego31
3.1. Centralne (pierwotne) narządy limfatyczne31
3.1.1. Grasica32
3.2. Obwodowe narządy limfatyczne i cyrkulacja (krążenie) limfocytów33
3.2.1. Węzły chłonne33
3.2.2. Śledziona35
3.2.3. Cyrkulacja (krążenie) limfocytów35
3.3. Limfocyty37
3.4. Komórki plazmatyczne (plazmocyty)38
3.3.1. Antygeny różnicowania (markery CD)38
3.5. Makrofagi (Mf)41
3.6. Komórki dendrytyczne (DC)42
3.7. Granulocyty42
3.7.1. Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile)43
3.7.2. Granulocyty kwasochłonne (eozynofile)43
3.7.3. Granulocyty zasadochłonne (bazofile) i komórki tuczne (mastocyty)43
3.8. Limfocyty odpowiedzi nieswoistej44
4. Immunoglobuliny – przeciwciała45
4.1. Budowa immunoglobulin45
4.2. Rola fragmentu Fab51
4.2.1. Mechanizm i swoistość wiązania determinanty z antydeterminantą51
4.2.2. Powinowactwo przeciwciała i jego awidność (zachłanność)52
4.2.3. Reakcja antygen-przeciwciało53
4.2.4. Kompleksy immunologiczne53
4.3. Rola fragmentu Fc55
4.3.1. Receptory Fc i przeciwciała cytofilne55
4.4. Cechy fizykochemiczne i właściwości biologiczne przeciwciał56
4.5. Heterogenność immunoglobulin (izo-, allo- i idiotypy)58
4.6. Metabolizm immunoglobulin59
4.7. Przeciwciała monoklonalne (moAb) i hybrydyzacja przeciwciał60
4.8. Immunoglobuliny patologiczne62
5. Organizacja genów kodujących immunoglobuliny i receptory limfocytów B (BCR)63
5.1. Teorie syntezy przeciwciał63
5.2. Kodowanie zmienności przeciwciał64
5.2.1. Zmienność kombinatoryczna i na złączach65
5.2.2. Kodowanie części stałych C67
5.3. Transkrypcja genów immunoglobulin69
5.4. Mutacje somatyczne69
5.3.1. Immunoglobulinowe receptory limfocytów B69
5.5. Kombinatoryczne łączenie łańcuchów H i L70
5.6. Wyłączenie alleliczne (ekskluzja)71
5.7. Synteza i wydzielanie przeciwciał72
6. Receptory antygenowe limfocytów T (TCR)73
6.1. Kodowanie TCR73
6.2. Kompleks CD375
6.3. Sygnalizacja przez ITAM I ITIM76
7. Główny układ antygenów zgodności tkankowej (MHC)77
7.1. MHC u człowieka i myszy79
7.2. Budowa antygenów MHC80
7.3. Ekspresja antygenów MHC82
7.4. Rola MHC poza układem immunologicznym82
8. Limfocyty B i T oraz ich subpopulacje83
8.1. Limfocyty B83
8.2. Limfocyty T i ich generacja w grasicy (tymocyty)86
8.1.1. Heterogenność limfocytów B86
8.2.1. Proliferacja i różnicowanie tymocytów87
8.2.2. Subpopulacje limfocytów Tαβ91
8.2.3. Limfocyty Tγδ93
9. Mechanizmy komunikacji pomiędzy komórkami układu immunologicznego94
9.1. Cytokiny94
9.2. Cząsteczki adhezyjne i zasiedlanie narządów limfatycznych98
9.1.1. Chemokiny98
9.2.1. Selektyny100
9.3. Wieloetapowy mechanizm migracji komórek fagocytujących101
9.2.2. Integryny101
9.2.3. Nadrodzina Ig CAM (NRIg)101
9.4. Mechanizmy cyrkulacji limfocytów102
10. Dopełniacz (komplement, C)105
10.1. Droga klasyczna aktywacji dopełniacza106
10.1.1. Droga lektynowa aktywacji dopełniacza108
10.2. Droga alternatywna aktywacji dopełniacza109
10.3. Kontrola aktywacji dopełniacza110
10.4. Receptory komórkowe dla fragmentów dopełniacza (CR)111
10.5. Synteza składników dopełniacza112
10.6. Rola biologiczna składników układu dopełniacza112
11. Mechanizmy odporności nieswoistej114
11.1. Bariery odporności wrodzonej115
11.1.1. Bariery anatomiczne i fizjologiczne115
11.1.2. Czynniki genetyczne i różnice indywidualne116
11.1.3. Substancje bakteriobójcze w wydzielinach i płynach ciała117
11.2. Rozpoznanie antygenów bakteryjnych119
11.1.4. Wpływ temperatury ciała119
11.2.1. TLR (receptory Toll-podobne)121
11.2.2. Receptory NOD123
11.2.3. Receptory odpowiedzialne za fagocytozę124
11.2.4. Wydzielnicze PRR124
11.3. Fagocytoza125
11.3.1. Mechanizmy fagocytozy125
11.3.2. Wewnątrzkomórkowe zabijanie drobnoustrojów129
11.4. Zapalenie130
11.4.1. Mediatory zapalenia130
11.4.2. Biologiczne znaczenie odczynu zapalnego131
11.4.3. Wstrząs septyczny131
11.5. Limfocyty odpowiedzi nieswoistej (wrodzonej), ILL132
11.5.1. Limfocyty Tγδ132
11.5.2. Limfocyty B1133
11.5.3. Limfocyty NKT134
11.5.4. Komórki NK134
12. Mechanizmy prezentacji i rozpoznawania antygenu136
12.1. Komórki prezentujące antygen (APC)136
12.2. Przetworzenie (processing) antygenu137
12.3. Prezentacja antygenu138
12.4. Rozpoznanie antygenu przez limfocyty T143
12.4.1. Alternatywne drogi rozpoznawania antygenu przez limfocyty T144
12.5. Biologiczne znaczenie mechanizmu prezentacji antygenu145
12.6. Aktywatory poliklonalne (mitogeny)146
12.7. Superantygeny146
13. Odpowiedź humoralna148
13.1. Rozpoznanie antygenu przez limfocyty B149
13.2. Mechanizm interakcji limfocytów T i B151
13.1.1. Rozpoznanie łączne151
13.3. Dynamika wytwarzania przeciwciał154
13.4. Immunoglobuliny nieswoiste156
14. Odporność komórkowa mediowana przez limfocyty T CD4⁺ Th1 i CD8⁺ Tc157
14.1. Charakter antygenu158
14.2. Odpowiedź komórkowa z udziałem limfocytów Th1 CD4⁺ (indukcja)158
14.2.1. Interakcja limfocytów T z komórkami prezentującymi antygen159
14.2.2. Faza efektorowa odporności komórkowej mediowana przez limfocyty CD4⁺161
14.2.3. Bierne przeniesienie odporności komórkowej i transfer factor162
14.2.4. Nabyta odporność komórkowa163
14.3. Reakcje komórkowe mediowane przez limfocyty cytotoksyczne Tc CD8⁺ (CTL)164
14.3.1. Indukcja limfocytów cytotoksycznych CD8⁺ Tc165
14.3.2. Faza efektorowa odpowiedzi cytotoksycznej167
14.4. Odpowiedź komórkowa Th17-zależna169
14.3.3. Biologiczne znaczenie limfocytów cytotoksycznych169
15. Regionalna odpowiedź immunologiczna170
15.1. Układ immunologiczny skóry (SIS, SALT)170
15.1.1. Morfologia SALT171
15.1.2. Indukcja i ekspresja odpowiedzi immunologicznej w skórze172
15.1.3. Tolerancja indukowana przez naskórną aplikację antygenu oraz jej przełamanie173
15.2. Układ immunologiczny błon śluzowych (MALT)174
15.2.1. Morfologia MALT174
15.2.2. Indukcja i ekspresja odpowiedzi immunologicznej w MALT175
15.3. Tolerancja pokarmowa177
16. Regulacja odpowiedzi immunologicznej i tolerancja immunologiczna178
16.1. Rola antygenu w indukcji odpowiedzi immunologicznej i tolerancji178
16.2. Regulacja funkcji limfocytów T179
16.3. Regulacja funkcji limfocytów B przez dopełniacz i przeciwciała179
16.4. Wzajemna regulacja odpowiedzi immunologicznej przez limfocyty Th1 i Th2183
16.5. Tolerancja immunologiczna i jej mechanizmy185
16.5.1. Anergia klonu186
16.5.2. Delecja klonu186
16.6. Limfocyty regulacyjne187
16.6.1. Limfocyty kontrasupresyjne188
16.7. Ignorancja immunologiczna189
16.8. Sieć immunologiczna. Regulacja poprzez idiotypy190
16.9. Konkurencja antygenowa (kompetycja antygenowa)192
16.10. Ułatwienie immunologiczne193
16.11. Praktyczne znaczenie tolerancji w medycynie193
17. Nieswoiste czynniki endogenne i egzogenne regulujące odpowiedź immunologiczną194
17.1. Modulujący wpływ układu nerwowego i hormonalnego na odpowiedź immunologiczną194
17.1.1. Interakcje układ nerwowy-układ immunologiczny194
17.1.2. Interakcje układ hormonalny-układ immunologiczny196
17.1.3. Wpływ czynników psychosomatycznych na reakcje immunologiczne198
17.2. Wpływ czynników pokarmowych na odporność swoistą i nieswoistą199
18. Modulacja odpowiedzi immunologicznej201
18.1. Immunosupresja201
18.1.1. Kortykosteroidy (KS)202
18.1.2. Antymetabolity. Analogi zasad purynowych. Antagoniści kwasu foliowego203
18.1.3. Substancje alkilujące203
18.1.4. Antybiotyki203
18.1.5. Promieniowanie jonizujące204
18.1.6. Środki biologiczne204
18.2. Immunopotencjacja (immunostymulacja)205
18.2.1. Adiuwanty immunologiczne206
18.3. Mechanizmy działania adiuwantów207
18.2.2. Biomodulatory, endogenne stymulatory odporności207
19. Filogeneza i ontogeneza odporności208
19.1. Filogeneza odporności208
19.2. Ontogeneza odporności u człowieka210
19.2.1. Rozwój układu immunologicznego w okresie płodowym210
19.2.2. Odporność u noworodków i dzieci211
19.2.3. Starzenie się układu immunologicznego (immunogerontologia, immunosenescencja)214
20. Mechanizmy reakcji nadwrażliwości216
20.1. Typ I – reakcje anafilaktyczne217
20.1.1. Charakter antygenu218
20.1.2. Przeciwciała IgE i ich receptory Fc218
20.1.3. Atopia219
20.1.4. Regulacja wytwarzania przeciwciał IgE219
20.1.5. Degranulacja mastocytów i bazofilów220
20.1.6. Mediatory reakcji anafilaktycznych221
20.1.7. Rola eozynofilów223
20.1.8. Późne reakcje wywołane IgE224
20.2. Typ II – reakcje cytotoksyczne225
20.1.9. Kliniczne postacie reakcji typu anafilaktycznego225
20.2.1. Reakcje typu II u człowieka228
20.3. Typ III – reakcje z udziałem kompleksów immunologicznych229
20.3.1. Zjawisko Arthusa231
20.3.2. Choroba posurowicza232
20.4. Typ IV – nadwrażliwość typu późnego (NTP)234
20.4.1. Alergie bakteryjne234
20.4.2. Nadwrażliwość kontaktowa235
21. Immunologia transplantacji237
21.1. Rodzaje przeszczepów237
21.2. Odrzucanie przeszczepów238
21.2.1. Odrzucanie przeszczepu allogenicznego u myszy238
21.2.2. Mechanizmy odrzucania przeszczepu allogenicznego239
21.3. Odrzucanie przeszczepu u człowieka241
21.3.1. Nadostre odrzucanie przeszczepu. Ksenoprzeszczepy241
21.4. Genetyka układu HLA242
21.3.2. Ostre odrzucanie przeszczepu242
21.3.3. Chroniczne (przewlekłe) odrzucanie przeszczepu242
21.4.1. Dziedziczenie antygenów HLA243
21.5. Transplantacja narządów244
21.6. Typowanie tkankowe245
21.7. Przeszczep szpiku246
21.8. Reakcja przeszczep przeciw biorcy (GvH)246
21.8.1. Mechanizm reakcji GvH247
21.8.2. Formy reakcji GvH u człowieka248
21.9. Ciąża jako przeszczep allogeniczny249
22. Immunologia nowotworów251
22.1. Antygeny nowotworowe i czynniki rakotwórcze (karcinogeny)252
22.1.1. Neoantygeny nowotworów indukowanych przez karcinogeny chemiczne i fizyczne253
22.1.2. Neoantygeny indukowane przez wirusy onkogenne (karcinogeny biologiczne)253
22.1.3. Antygeny płodowe (onkofetalne)254
22.2. Molekularne podstawy transformacji nowotworowej255
22.3. Mechanizmy immunologiczne odrzucania nowotworów. Nadzór immunologiczny256
22.4. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod kontroli immunologicznej258
22.5. Immunoterapia nowotworów259
23. Autoimmunizacja261
23.1. Kryteria rozpoznania choroby z autoimmunizacji262
23.2. Etiologia schorzeń autoimmunizacyjnych262
23.2.1. Anatomiczna sekwestracja antygenów263
23.2.2. Autoantygeny zmienione264
23.2.3. Antygeny reagujące krzyżowo z autoantygenami265
23.2.4. Zaburzenia regulacji immunologicznej266
23.2.5. Czynniki genetyczne i hormonalne266
23.2.6. Rola receptorów TLR w aktywacji autoreaktywnych limfocytów B268
23.3. Swoistość odpowiedzi autoimmunologicznej269
23.4. Mechanizmy patogenetyczne chorób autoimmunizacyjnych270
24. Swoista odporność przeciwzakaźna271
24.1. Mechanizmy odporności przeciwzakaźnej271
24.2. Typy zakażeń273
24.3. Odporność swoista w zakażeniach bakteryjnych275
24.3.1. Odpowiedź humoralna w stosunku do bakterii pasożytujących pozakomórkowo275
24.3.2. Odpowiedź komórkowa w zakażeniach wywołanych bakteriami pasożytującymi wewnątrzkomórkowo277
24.4. Odporność swoista w zakażeniach wirusowych278
24.4.1. Rola przeciwciał w zakażeniach wirusowych279
24.4.2. Rola odporności komórkowej280
24.5. Odporność swoista w zakażeniach pasożytniczych281
24.5.1. Zakażenia wywołane przez pierwotniaki281
24.5.2. Robaczyce283
24.6. Odporność swoista w zakażeniach wywołanych przez grzyby285
24.5.3. Odpowiedź immunologiczna na ektopasożyty285
24.7. Strategie używane przez drobnoustroje i pasożyty w celu uniknięcia mechanizmów obronnych ustroju286
24.7.1. Modyfikacja funkcji komórek fagocytujących286
24.7.2. Manipulowanie odpowiedzią immunologiczną288
24.7.3. Interferencje w rozpoznawanie antygenu288
24.8. HIV289
24.9. Zakażenia ostre i przewlekłe290
24.10. Niedobory immunologiczne a zakażenia292
25. Immunoterapia i immunoprofilaktyka294
25.1. Uodpornienie czynne. Szczepienia ochronne294
25.1.1. Szczepionki antyidiotypowe297
25.2. Rozwój ontogenetyczny odporności i kalendarz szczepień298
25.3. Konkurencja antygenowa i szczepionki wieloskładnikowe298
25.4. Ryzyko związane ze stosowaniem szczepień ochronnych299
25.5. Uodpornienie bierne. Seroterapia300
25.6. Przyszłość immunoterapii i seroterapii301
26. Słownik terminologiczny302
27. Skorowidz311

wkomórkiefektorowe,jednakczęśćznichwracadostanuspoczynkowego,

stanowiąctzwipulękomórekpamięciiWodpowiedzihumoralnejprzypierwszym

kontakciezokreślonąsubstancjąwytwarzanesąprzedewszystkimprzeciwciała

IgM,natomiastwodpowiedziwtórnej(anamnestycznej)głównieIgGiPrzykolejnym

zetknięciuzantygenemodpowiedźimmunologicznajestszybszaibardziejefek-

tywnai

Zjawiskopamięciimmunologicznejwykorzystywanejestwszczepieniachochron-

nychdlazapobieganiazachorowaniomnachorobyzakaźnei

Odpowiedźnaturalna(wrodzona)nieposiadamechanizmupamięciijeststale

uruchamianaodnowai

1.1.6.Interakcjemiędzyukładowe

Układimmunologiczny,podobniejaksystemnerwowyihormonalny,jestukładem

integracyjnymorganizmu,doczegopredestynujegozarównowszechobecność

limfocytówwustroju,jakiichilość(stanowiąoki1%wagiciała,coodpowiada

uczłowieka10

komórek–dlaporównanianeuronówjest10razymniej)iRegulacja

odpowiedziimmunologicznejmacharaktermiędzysystemowy,poleganakomuni-

kacjizinnymiukładamiintegracyjnymiiLimfocytyposiadająodpowiedniereceptory

dlawiększościhormonów,wtymwytwarzanychprzezprzysadkęipodwzgórze,

atakżesameprodukująneuropeptydy(npienkefaliny)iPrzykłademtypowego

mediatoraimmunologicznegojestIL-1,którawpływanaośrodektermoregulacji

wcentralnymukładzienerwowym,podwyższająctemperaturęciała,atakżedziała

naośrodeksnui

Podpośredniąibezpośredniąkontroląukładuimmunologicznegopozostają

miiniprzebiegciąży,embriogenezaiprocespowstawanianowotworówiJako

jedynyukład,oprócznerwowego,maontakżezdolnośćrozpoznawaniastruktur

własnychiobcychorazuczeniasięipamięciiImmunologiajestobokbiologii

molekularnejnajszybciejrozwijającąsięobecnienaukąbiologiczną,oszerokich

implikacjachzarównoteoretycznych,jakipraktycznychi

1.2.Powstanieimmunologiijakonaukiijejrozwój

Jużstarożytniwiedzieli,żeludzie,którzyprzebylidżumęlubospę,sąniewrażliwina

ponownezachorowanieiWpraktyceobserwacjetewykorzystałdopierolekarz

angielskiEdwardJennerw1798rokuiWprowadziłonszczepienieżywymzarazkiem

ospybydlęcej,któredawałoczynnąodpornośćprzeciwospieludzkiej(pierwsze

szczepienieprofilaktyczne)iMetodataspotkałasięjednakzpowszechnąkrytykąi

Jedenznajwybitniejszychumysłówepoki,ImmanuelKant,pisało„redukcji

ludzkościdopoziomuzwierzęcegoizaszczepianiubestialstwa”,apapieskabulla

z1823rokuzakazałaszczepieńprzeciwospiejakonaruszającychsacrumczłowieka,

choćjużwtedybyłowiadomo,żeratująoneprzednieuchronnąśmierciąwrazie

zarazyi

WPROWADZENIE

Brak wyników

Podstawy immunologii

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra