Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Przedmiotiproblem
17
Jegozdaniempodstawęontologicznąsocjologiipograniczatworządwa
założenia.Pierwsze-pograniczeistniejerealnie,jegoramywyznaczają
styczności,dojakichdochodzipomiędzyludźmiżyjącymipoobustronach
granicy.Drugie-istniejeczłowiekpogranicza,nzwyklebardziejotwartylub
krytycznywobecobcych,bardziejprzywiązanylubobojętnydowartości
własnejgrupynarodowejniżmieszkańcycentrum.Człowiekpograniczajest
bardziejzaradnyiprzedsiębiorczy(jeślidotyczytonawetaktywnościopa-
tologicznymcharakterze),bardziejinnowacyjnyiskłonnydoakceptacjiidei
inowineknapływającychzzewnątrz,szczególniewówczas,gdydostrzegaich
pozytywnekonsekwencjedlasiebie”(2008,s.20).
KurczprzywołujewynikibadańopublikowaneprzezKrzysztofaZagór-
skiego(2003)ipisze,żenzrealiówpolskichpograniczwynikajasno,żeich
mieszkańcymajązwykleinny,toznaczylepszylubgorszystosunekdonaj-
bliższychnarodowychsąsiadówniżmieszkańcycentrumkraju[ł]zdecydo-
wanielepszy(doNiemcówiSłowaków),zdecydowaniegorszy(doLitwinów
iRosjan),alewkażdymztychprzypadkówjestodmiennyniżwcentrum.
Dlategoodmiennepostawymieszkańcówposzczególnychpograniczywobec
najbliższychnarodowychsąsiadówstanowiącechęwyróżniającączłowieka
pogranicza.Tenodmiennystosunekdosąsiadówniejestdziełemprzypad-
ku.Stanowirezultatdoświadczeńhistorycznych,zmodyfikowanychzaso-
bempamięcispołecznejiwspółczesnychwydarzeńinterpretowanychzin-
dywidualnejperspektywymieszkańcówpogranicza”(2008,s.21).Podobny
poglądprezentująMarcinDębickiiWojciechDoliński(2011).Nagruncie
badańprzeprowadzonychwZgorzelcuorazbadańogólnopolskichprzyjmu-
ją,nżedostrzeganewramachbadańcechyzachodnichsąsiadówwoczach
zgorzelczanjawiąsięjakobardziejkorzystneniżteobserwowanewśródogó-
łuPolaków”(2011,s.143-144).
Należyzauważyć,żeKurczzwynikówbadańopublikowanychprzezZa-
górskiegowyprowadzainnewnioskiniżZielińskawsprawieczłowiekapo-
granicza.Twierdziona,żenkoncepcjeosobowości,tożsamościjednostki
wwarunkachpograniczawydająsiędośćdobrzewypracowane;badaniaem-
piryczne[ł]niedostarczająprzekonywującychrezultatówpotwierdzają-
cychtezyoistnieniutzw.osobowościpogranicza”(2003,s.143).Rozbież-
nośćtychwnioskówmożebyćzachętądodyskusjipodejmującejzagadnienie
przedmiotusocjologiipograniczajakoautonomicznejdziedzinysocjolo-
gii,jejzapleczateoretyczno-metodologicznego,możebyćtakżeużyteczna
wtrakciepróbodpowiedzinapytanieoróżnicującąpostawymoc(rolę)po-
granicza,napytanieoefekt(po)graniczny.
