Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Społeczność,któraprzestałabyćmniejszością
|33
nadzień.TymczasemnaGórnymŚląskudniówkawynosiłaod12do18godzin12.
Ciężkafizycznapracakobietidziecibyłaczymśnaturalnym.Dwunastoletnichło-
pakmusiałjużsamzarabiaćnasiebie13.Ponieważliczbawolnychrąkdopracybyła
tuwystarczająca,magnacimoglisobiepozwolić,bydochody,atymsamympoziom
spożyciatejczęścimieszkańców,redukowaćdoabsolutnegominimum.
Ogromnybyłkontrastmiędzyrobotniczymiosadamiaopływającymiwbogac-
twieiwytwornymluksusieKatowicami.Pozostałościwielkoburżuazyjnychka-
mienicztegookresumożnatampodziwiaćdodziś14.GórnyŚląskuchodziłprzed
pierwsząwojnązaobszaronajwiększychróżnicachsocjalnychwcałympaństwie
niemieckim15.
Autochtoniprzychodzącydopracywprzemyślebyliniewykształceniipełni
kompleksówwobecdumnegosposobunoszeniasięprzybyłychzgłębiNiemiecinży-
nierówiurzędników16.Używaniegwarsłowiańskichstałosięsymbolemspołecznej
deklasacji17.
Zczasemjednakcorazwiększejliczbieautochtonówudawałsięspołeczny
awans.Prawiezawszeoznaczałonjednakprzejściewkrągkulturyniemieckiej18.
Tenmechanizmpowodował,żemówiącygwarąautochtonibyliwniezmiennyspo-
sóbupośledzenispołecznieimaterialnie.Procestworzeniasięrodzimegostanuśred-
niegobyłdodatkowoutrudnionyfaktem,żeprawiecałyhandelzostałopanowany
tutajprzezśrodowiskażydowskie.
Jaskrawespołeczneniesprawiedliwościidyskryminacjeocharakterzereligij-
nymwywoływałycorazwiększąniechęćdopaństwapruskiego.Bardzodługonie
przeradzałasięonawkonfliktocharakterzenarodowym.Pozanielicznymwyjąt-
kamizainteresowaniepolskościąbyłotuminimalne.Treściówczesnychgwarowych
pieśniludowychobracałysięwokółtematykiregionalnej.Nieznajdowaływnich
natomiastodbiciapolskietęsknotynarodoweczywolnościowe19.
Wydajesięjednak,żewiększośćówczesnychautochtonównapolskąpropagandę
narodowąbyłamałowrażliwa.Zaprzykładposłużyćmogąmówiącyśląskągwarą
mieszkańcyPiekar.WlatachsiedemdziesiątychXIXwiekuznanykaznodziejaKarol
Antoniewiczwygłosiłpodczaspielgrzymkiwtamtejszymkościelekazanie.Określił
12S.Karski,AlbertKorfanty,op.cit.,s.24.
13W.Matull,OstdeutschlandsArbeiterbewegung,Würzburg1973,s.152.
14S.Karski,AlbertKorfanty,op.cit.,s.83.
15W.Schumann,Oberschlesien1918/19,Berlin1961,s.16.
16R.Vogel,DeutschePresseundPropagandał,op.cit.,s.8.
17S.Karski,AlbertKorfanty,op.cit.,s.317.
18Korfantybyłtuszczególnieprominentnymwyjątkiemodtejreguły.
19M.Laubert,DieVorgeschichtederpolnischenBewegung…,op.cit.,s.620.