Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
POLSKAPOLITYKAAnKWESTIAŻYDOWSKA
PRZEDWYBUCHEMIIWOJNYŚWIATOWEJ
(1936–1939)
AbylepiejzrozumiećokresIIwojnyświatowej,trzebasięcofnąć
doostatnichlatIIRPorazdokształtowaniasiępodłożapolityczne-
go,zktóregopotemwywodzilisięprzywódcypolskiegopodziemia
zajmującywlatachprzedwojennychokreślonestanowiskowobec
tzw.kwestiiżydowskiej.IchpostawajakoczłonkówPolskiegoPań-
stwaPodziemnegopodczaswojnyiwzględemplanównrozwiązania
kwestiiżydowskiej”przezNiemcóworazodpowiedźnaZagładęczę-
ściowowynikałazichprzedwojennejpostawypolitycznej.Wroz-
dzialetymomówionoklimatpolitycznykońcalat30.Skupionosię
napięciupartiachopozycyjnych,któreźniejstałysiępolitycznym
ramieniemPolskiegoPaństwaPodziemnegoorazktórychprogrampo-
litycznydotyczącyŻydówwpływałnapolskąpolitykęczasuwojny
.
Badaczeutrzymują,żesytuacjaŻydówwPolscewlatachpoprze-
dzającychIIwojnęświatowąuległapogorszeniu
1
.Byłotozwiązane
zezjawiskamioszerszymzasięgu,którewprawiłwruchwielkikry-
zysgospodarczy:powstaniemnazistowskiejIIIRzeszy
,nowymkie-
runkiempolskiejpolitykizagranicznejiśmierciąmarszałkaJózefa
Piłsudskiegowmaju1935r.Wszystkieteczynnikiwpłynęłynarady-
kalizacjępoglądówwstosunkudoŻydówpolskiegorządu,Kościoła
katolickiegoiprawicowejopozycji2.
1Zob.E.Mendelsohn,ŻydziEuropyŚrodkowo-Wschodniejwokresiemiędzywojennym,
tłum.A.Tomaszewska,Warszawa2008;J.Tomaszewski,NiepodległaRzeczpospolita,
w:NajnowszedziejeŻydówwPolscewzarysie(do1950roku),red.J.Tomaszewski,
Warszawa1993,s.141–268;S.Rudnicki,ŻydziwparlamencieIIRzeczypospolitej,
Warszawa2004;A.Polonsky
,TheJewsinPolandandRussia,t.3,Oxford–Portland
2012,s.56–97;J.Marcus,SocialandPoliticalHistoryoftheJewsinPoland,19191939,
Berlin–NewYork1983.
2Natematantyżydowskiegonastawieniarządu,Kościołaiprawicowejopozycji
zob.A.Polonsky
,TheJewsinPolandandRussia,t.3,rozdz.2;S.Rudnicki,National
Democracy,SanacjaandtheJewsintheSecondHalfofthe1930s,w:MajorChanges
27