Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejepediatriiwPolsce
JanJonstonzSzamotuł(1644)jestautorem8-tomowegodziełanIdeaUniversae
MedicinaePracticae”,wktórymostatnitompoświęconyjestchorobomdzieci.Ko-
rzystanozniegojeszczenapoczątkuXVIIIwieku.WwiekuXVIiXVIIznaleźć
możnadalszeopracowaniaautorówpolskich,dotyczącegłówniepielęgnacjiihigie-
nyniemowląt,zapobieganianiektórymchorobomorazwychowaniadzieci.
Dalszepublikacjewjęzykupolskimdotyczącedzieciukazująsiędopierowdru-
giejpołowieXVIIIwieku,np.:BallexserdanOfizycznymwychowaniuniemowląt”
orazWeichardtanRadadlamatek”.Podkoniectegowiekuukazująsięteżopraco-
waniatematycznepoświęconezapaleniupłucunoworodków(Lobenwein),odrze
(Podbielski),wychowaniudzieci(Miączyński).
NiemożnapominąćzasługdlapediatriiprofesorapatologiiAndrzejaBadurskie-
go.WwykładachprowadzonychwSzkoleGłównejKoronnejwKrakowiezwracał
równieżuwagęnastanzdrowianiemowlątiszkodliwościwynikającezezłychwarun-
kówhigienicznych.ZachowałsięjegowykładnMowaroztrząsającaskutkipowietrza
stosownealboniestosownedozachowaniazdrowiaiżycia,awszczególnościdzieci”
(1786),wktórymzwracarównieżuwagęnanzłepowietrze”,jakoprzyczynęwielu
chorób.
WiekXIXtoprzedewszystkimoryginalnepracepolskie:nUwagiofizycznym
wychowaniudziecka”Jędrzejaśniadeckiego(1805)oraznOwłaściwościachfizjo-
logicznychustrojudziecięcegowstosunkudopatologiiiterapii”StanisławaKa-
mieńskiego(1899).Jegozasługąbyłozauważenieodrębnościczynnościowych
ustrojudziecięcegoinaukoweujęciefizjopatologiidziecka.Pozatymwydanyzo-
stajepodręczniknNaukaochorobachdzieci”Szymkiewicza(1810),wktórymau-
torróżnicowałudziecichorobynnowonarodzonych,ssącychiodłączonych”.Uka-
załysięrównieżdzieła:WendtanOchorobachdzieci”(1831)iJeśmiananLes
maladiesdesenfants”(1839)orazróżnepopularneopracowaniatematyczne.
Niewątpliwienajwartościowsząpracą,wybiegającąwprzyszłośćprezentowany-
miicytowanymidodziśwpediatriiikulturzefizycznejpoglądami,byłoopracowa-
nieśniadeckiegonOfizycznymwychowaniudzieci”,wktórymporuszazagadnie-
niaprofilaktyki,rozwoju,leczeniaiwychowaniadzieci.Stwierdzałm.in.:n…jeżeli
przyrodzenieskąpychudzieliłodarów,wychowaniepowinnoprzybyćnapomoc,
aumiejętnasztukastaraćsiębędziebłędynaturynaprawić”.
WkońcowymrozdzialepóźniejszejnTeoriijestestworganicznych”(1815)śnia-
deckiomawiałfizjologięokresudzieciństwa.Napisałrównieżrozprawęoleczeniu
krupu.OrganizowałklinikęterapeutycznąwWilnieorazprowadziłwykładyzche-
miiorganicznej.Wpracachśniadeckiegouderzapostępowośćgłoszonychzasad
profilaktykiiideispołecznych.
GodneuwagisąrównieżrozprawkitematyczneRymkiewicza,m.in.nOkrupie”
(1821),nOrozpoznawaniuchoróbdziecinnych”(1830)oraznOzapaleniachwe-
wnętrznychudzieci”(1832).
WiekXIXtorównieżokres,wktórymnastąpiłoskierowanieuwaginażywie-
nie,profilaktykęprzeciwzakaźnąorazzasadyhigienydziecka.PierwszywPolsce
docentpediatrii,habilitowanywlatachsześćdziesiątychtegowiekuwKrakowie,
pisał:nHigienawiekudziecięcegowystępujejakojednaznajważniejszychgałęzi
pediatrii.Stajesięonajednymznajważniejszychzadańlekarza…”
21
