Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
GustawLeBon,Psychologiatłumu
Podniesienienamożliwienajwyższypoziomjejwiedzysocjologicznej,jejro-
zumieniaprawewolucjispołecznej,umiejętnościnależytegoodróżnianiaprzemi-
jającychnastrojówtłumówodtrwałychdążeńducharasyinarodużtowarunek
konieczny,byPolskawywalczyłasobienależnejejmocarstwowestanowisko
wświeciecywilizowanym.
Ajednązksiążeknajbardziejpogłębiającychzrozumienieewolucjispołecznej
jestLeBonaPsychologiatłumu.
Polecającdokładnejejprzeczytanieiprzemyślenienietylkospecjalnienaukami
społecznymizajmującejsięmłodzieżyprawniczej,leczwogóletymwszystkim,
którzychcąbyćświadomymczynnikiempostępunaszejsiłynarodowo-cywiliza-
cyjnejipotęgimocarstwowejPolskiżjednocześniejednakuważamzaobowiązek
swójprzestrzecczytelnikówprzedpesymizmem,jakimowianesąostatecznewnioski
francuskiegosocjologa.
»Poosiągnięciupewnegostopniapotęgiizłożonościcywilizacjazaczynakostnieć,anastęp-
niepoczynachylićsiękuupadkowi.Nadchodzidlaniejjesień,zaktórączaisięzimnaśmierć.
Oznakątejostatniejfazyjestpowolnyzanikideału,którybyłsokiemożywczymduszyrasy.fl
Jesttozupełniesłuszne,żesiłacywilizacjiopierasięnasileideałów,żeosłabie-
nieideałówwspołeczeństwachjestzapowiedziąichcywilizacyjnegoupadku.Ale
czymusizawszeiwszędzieprzyjśćtoosłabienieideałów?!
LeBonzdajesięskłaniaćdotegobeznadziejnegowniosku.
Ostatniesłowajegoksiążkibrzmią:
»Każdywięcnaródwpogonizaideałemprzechodziodbarbarzyństwadocywilizacji,
azchwiląupadkuideałuumiera.Takwyglądabiegjegożywota.fl
Ideał,którystanowiłprzezwiekisiłę»rasyfrancuskiejfl,jestwięcwedleLeBona
»marzeniemfl,którewcześniejczypóźniejrozwiaćsięmusi,awtedyprzyjdzie
»śmierćflcywilizacjifrancuskiej.
Wojnaświatowaświadczyjednak,żenaródfrancuskinaprawdędalekijestnie
tylkoodchwiliśmierci,leczistarości.
AlemimooficjalnejbezreligijnościTrzeciejRepublikireligianiestałasiędla
narodufrancuskiego»marzeniemfltylko,tracącymswąsiłę.
Właśniewojnawykazała,żewgłębiduszynarodufrancuskiegojestżywawiara
religijna.
Inieślepytotylkoprzypadekzrządził,żenaczelnymwodzemzwycięskichwojsk
francuskichiwszystkichsprzymierzonychpaństwinarodówbyłmarszałekFoch,
głębokowierzącykatolik.
AleLeBonpozostałwolnomyślicielem,wielceceniącymcywilizacyjnąrolęidea-
łówreligijnych,aleosobiścieuważającymjeza»marzeniaflnieziszczalne.Iwskutek
tegożycienarodówtowedleniegokoło,którefatalniekończysięichśmiercią.
Przedtymzosobistejautoraniewiary,aniezfaktówhistorycznychpłynącym
pesymizmemostatnichstronicksiążkininiejszej,przestrzegam.
StanisławGrabski
