Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RetorycznośćwfilmowychobrazachświataAndrzejaFidyka
Dlamoichrozważańważnejestto,coBurkepisałnatemat„miejscwspól-
nych”:„Faktemjest,żetypowawypowiedźretorycznazakłada,wmyślpoglądów
Arystotelesa,występowanie»wspólnychmiejsc«,kategorii,którejniedasię
przyporządkowaćżadnejznauk”14.Przywołanetu„miejscawspólne”
,czyli„to-
pika”
,to-powtarzamzaBurk’em-dlaArystotelesacele,czyny,rzeczy,warunki,
stanyumysłu,cechyludzi,któreuważasiępowszechniezabudzącenadziejęlub
obawę,zadobrebadźzłe,zapożytecznelubgroźne,budzącezachwytalboodrazę
itd.Nawspółczesnerozumienieargumentacji15wpłynęłyzkoleibadaniaChaïma
Perelmana,równieżodwołującesiędoretorykiantycznej16.
OdpowiedziąnapojawieniesięnowychpotrzebbadawczychbyławPolsceRe-
torykaopisowaJerzegoZiomka(1990).Dotyczyonawgłównejmierzekomunika-
tówwerbalnych,ale-jakstwierdzaautor-retoryka,będącteoriąisztukąargumen-
tacjiiperswazji[podkreśleniemoje],„niekonieczniemusiposługiwaćsięsłowami
albowyłączniesłowami.WXXwiekurozważasięproblemyretorykinarracji,filmu,
anawetreklamy-irozważasięjewewłaściwymsensieterminu”17.Istniejezatem
możliwośćwykorzystaniatakżedlamediówaudiowizualnychwybranychustaleń
zantycznejretorykiitego,co,wychodzącodjejpodstaw,zbudowałanewrhetoric.
Współcześnieproblematykązwiązanązretorykąijejzadaniamiwbada-
niachnadliteraturą,obrazem,reklamą,mediamipracujewielupolskichbada-
czy.Aspektemteoretycznymipraktycznymretorykiwsferzekulturyliterackiej
zajmująsięodlatJakubZ.LichańskiiMarekSkwara18.Retorycznośćliteratury
iobrazułączywswoichpracachMichałRusinek.AgnieszkaKampkazajmujesię
retorykąobrazuikulturywizualnej,aPiotrLewińskianalizowałwybranerekla-
myaudiowizualne,czymwpisałsięwnurtnowejretorykiaudiowizualnej.Mał-
gorzataPietrzakzaproponowałasposóbanalizyretorycznejdlafilmuiteatru.Są
tonazwiskaniektórychtylkobadaczy,zgłębiającychaspektyantycznejretoryki
-współczesnejneoretoryki.
14Tamże.
15Z.J.Lichański,Retorykał
16Ch.Perelman,Imperiumretoryki.Retorykaiargumentacja,WydawnictwoNauko-
wePWN,Warszawa2002.
17J.Ziomek,Retorykaopisował,s.16.
18Książkapodred.M.Skwary,Retoryka,Słowo/Obrazterytoria,Gdańsk2008za-
wieraważnetekstyczołowychświatowychbadaczyretorykiorazartykułtegożautora
oretorycewPolscepo1945r.
