Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Rodzinajakopierwotneotoczenierozwojowe
Poniżejopisanoklasyfikacjeformżyciarodzinnego,którecechujeznacznaróżno-
rodność.Należynadmienić,żetoposzczególnekulturyspołeczeństwtworzątakie,anie
inneformyrodziniichżyciawdanejzbiorowości.NajczęściejspotykanąwEuropie
iAmerycePółnocnejjestrodzinamała,zwananajczęściejelementarną(bądźnuklear-
ną).Stanowijądwupokoleniowagrupakrewniaczaskładającasięzmęża,żonyidziecka
(dzieci)(Szacka,2003).
Wniniejszejpracytraktujesięrodzinęjakogrupę,wskładktórejwchodziprzynaj-
mniejjednodziecko-zdwojgiemlubzjednymrodzicem,przyczymzwiązekdwóchosób
dorosłychmożestanowićmałżeństwolubzwiązekniesformalizowany.Jakjużwspomnia-
no,tentyprodziny,zwanejczasamipodstawową,przeważawwiększościspołeczeństw
EuropyiAmeryki.Spowodowanejesttozjawiskiemneolokalnościwprzypadkunowo
zawartychmałżeństwczyzwiązków.Oprócztegowyróżniasięmałerodzinyprodukcyjne,
instytucjonalneorazkoleżeńskie(Tyszka,1974).Czasamimożnaspotkaćinnetypolo-
gierodzin,którerodzinędwupokoleniową,nazwanąprzeznasmałą,określająterminem
zmodyfikowanejdużejlubrozszerzonej.Traktujesięjąjakorodzinęwielopokoleniową,
żyjącąwoddzieleniu,wodróżnieniuodmałych,niezależnychrodzinwyizolowanych
igrupprzyjacielskich(Dyczewski,1988,2007).
Rodzinadużajestjużcorazrzadziejspotykanaistanowiraczejkoniecznośćdlaosób,
którychniestaćnakupnonowegomieszkania,niżkulturowyzwyczaj.Rodzinadużamia-
ławprzeszłościnajczęściejcharakterpatriarchalny,tradycyjny,gdziewszyscyjejczłonko-
wiebyliściślepodporządkowaninajstarszemuwrodziniemężczyźnie.Patriarchasprawo-
wałwładzęicieszyłsięwielkimautorytetemwśródczłonkówrodziny.Toonpodejmował
najważniejszedecyzje,rozsądzałsporyipełniłfunkcjereprezentacyjnerodziny.Rodziny,
wktórychwładzanależydokobiet,określanesąterminemmatriarchalnych.Badaniaet-
nograficznedonosząoichwystępowaniu,choćwładzakobietniejestwnichtakrozległa,
jakwrodzinach,wktórychsprawująjąmężczyźni.
Zmianydemokratyzacjiżycia(równieżrodzinnego)orazemancypacjakobietdopro-
wadziłyobecniedowyrównaniasięprzywilejówiautorytetumałżonków.Propagowany
jestegalitaryzmirównouprawnieniemężaiżony.Takierodzinypartnerskiesąnajczęściej
dwupokoleniowe(nuklearne),spotykanewśrodowiskachwielkomiejskichiwśródosób
zwyższymwykształceniem(Szacka,2003).
1.3.Struktura,funkcjeisystemrodziny
Zpojęciemstrukturyrodzinynieodłączniezwiązanesąfunkcje,jakiespełniaonawobec
swoichczłonków,aprzeztorównieżwobeccałegospołeczeństwa.Fakttenwiążesięzin-
stytucjonalnymcharakteremtejgrupyspołecznej.
Strukturajestdefiniowanajakonukładiwzajemnerelacjeelementówstanowiących
całość”(Szymczak,1983,s.352).Przekładająctędefinicjęnapotrzebyopisustrukturyro-
dziny,możemypowiedzieć,żejesttocałościowysystemstosunkówzachodzącychmiędzy
członkamigrupy,jakoelementamitejstruktury.JakokreślatoAdamski(1982,s.44),nsą
