Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI.Czekającnawybory:czerwiec1945-styczeń1947
1010WobecwyborówinowejliniigranicznejnaZachodzie
KontrowersjewPoczdamie
WWaszyngtonienieinteresowanosięzbytniorozwojemsytuacjiwPolsce
itymsamymniepodejmowanożadnychkonkretnychdziałańzmierzających
dowprowadzeniawżyciepostanowieńprzyjętychwJałcie.Pokazujetopo-
stawaprezydentaTrumanawPoczdamiewczasieostatniejkonferencji
WielkiejTrójkilatem1945r.,powszechnienazywanejDkłótliwą”.Nowylo-
katorwBiałymDomuwyraźniedawałdozrozumieniaStalinowi,żewybory
wPolsceinteresujągowyłączniezewzględunalicznychAmerykanówpol-
skiegopochodzenia.Aniamerykańskiprzywódca,anisekretarzstanuJames
Byrnesniezamierzalizatemwykorzystaćmemoriałówprzygotowanychna
konferencjęprzezDepartamentStanu.Zawartewnichdalekoidącesugestie,
dotyczącem.in.skłonieniawładzradzieckichdowycofaniaArmiiCzerwonej
zpolskiegoterytorium,zwyjątkiemoddziałówchroniącychliniekolejowe
łącząceZSRRzterytoriumwschodnichNiemiec,izorganizowanianadzoru
nadwyboramiprzezprzedstawicielitrzechmocarstw,zostałyodłożonead
acta.Podobniepotraktowanozbieżneztymirozważaniamipropozycje
Mikołajczyka,któryprzybyłdoPoczdamuwskładziedelegacjiTRzJN,przed-
stawionewrozmowiezambasadoremUSAwZSRRAverellemHarrimanem.
Kwestiaprzeprowadzeniaprzezwładzewarszawskiewolnychwyborówzna-
lazłasięwtekścieuzgodnionegowPoczdamie21lipcastanowiskatrzech
mocarstwwłaściwiedziękistaraniomBrytyjczyków.FormalnąrolęLondynu
jakogwarantawypełnieniajałtańskiejdecyzjiowyborachwPolsceosłabiało
stwierdzenie,żeTRzJNjedynieDzgodziłsię”,aniezostałDzobowiązany”do
przeprowadzeniawyborów.Nieoznaczałoto,jaksięwkrótceprzekonamy,
automatycznegowspieraniapolitykibrytyjskiejprzezWaszyngton20
NatomiastjednąznajważniejszychkwestiiwPoczdamie,równieżdla
delegacjiamerykańskiej,byłyrozmiarypowiększeniaterytoriumPolskina
zachodziekosztempokonanychNiemiec.Wczasiepoprzedniejkonferencji
wJałcieniezapadłybowiemszczegółowedecyzjewtejsprawie.Wielka
TrójkaprzyjęłajedyniezapisoznacznychnabytkachterytorialnychPolskina
zachodzieipółnocy.WWaszyngtoniezniepokojemobserwowanopolitykę
faktówdokonanychiprzejmowaniewiosną1945r.terenównawschódod
OdryiNysyŁużyckiejprzezpolskąadministracjęzrąkradzieckich.Dodajmy,
żeadministracjaprezydenckabyłaprzeciwnanietylesamejkontroliprzez
Polskępewnegoterytorium,iletworzeniu,jaksądzono,nowej,polskiejstre-
fyokupacyjnej,bezkonsultacjizaliantamizachodnimiprzezStalina,mimo
zaprzeczeńpłynącychzKremla30
1990,s.99-100.Szerzejpatrznp.J.Dülffer,Jałta,4lutego1945.Drugawojnaświatowaidwubie-
gunowypodziałświata,Warszawa2000,s.207-209.
2M.K.Kamiński,op.cit.,s.120-122,124-125i131.
3D.Allen,op.cit.,s.21.