Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Byłwięcczłowiekiemcałkowiciewiejskim,niemiejskim,prostym;
żyłstalenałonienatury,zwłaszczagdydoszedłdoekonomstwa;
przyrodęznał,obserwowałją,itoobserwowałdobrze–przejawiał
takieszczególnezrozumieniedlaspecyficznychzjawiskprzyrody
iżycia.Dotądpamiętam,jakpewnegodniawmarcuprzyniósłnam
zapazuchądodomumłodegozajączkamarczaka,któregoznalazł
skulonegowzagłębieniuodciśniętymwziemiprzezkońskąpod-
kowę;jakszczegółowo,żywoiinteresującoopowiadałnamwtedy
ocałymzajęczymżyciu.
Sambyłnieuczony,aleniemiałnicprzeciwtemu,żebymsię
uczył,iniewstydziłsięuczyćzemną;masięrozumieć,również
tęnaukę,jakwszystko,traktowałutylitarystycznie:coczłowiek
będzieztegomiał.Pobożnyniebył,alepiekłasiębałiczasemcho-
dziłwniedzielędokościoła.Wewszystkichsprawachdecydowała
matka,onpodporządkowywałsię,nawetkiedysięzniąniezgadzał.
GdyznaczniepóźniejodwiedzałnaswPradze,ciekawiłogo
tylkoto,jaksąpodkutekonie,jakiemająwPradzedyszle,osie
ikoła;zpałacównaMałejStranieinteresowaligojedynieportierzy
–wparędnipoznałsięzewszystkimiichadzałdonichnapoga-
duszki.Podwóch,trzechdniachmiałPragidosyćiniemogliśmy
gojużzatrzymać–chciałtylkododomu,nawieśinałononatury!
Jawięcwyczuwałemizauważałemuojcaskutkipańszczy-
zny,niewoli;służyłipracowałniechętnie,zmusu,swoimpanom
czapkował,leczichnielubił.Wdobrachcesarskichpańszczyzna
defactoutrzymywałasięrównieżporokuczterdziestymdziewią-
tym;niechajpanzauważy,żemójojciecmusiałprosićpaństwa
ozezwolenie,żebywolnomibyłopójśćdoszkołyrealnej.Pierw-
szewięcmojewrażenia,cotyczysięsprawsocjalnych,wiązałysię
ztym,żewidziałem,jakgrubiańskoniektórzydworscyurzędnicy
traktowalimojegoojca.Częstoprzemyśliwałem,jakimsięzato
odpłacićijaktozrobić,ażebymichmógłzatostłuc.Gdypanowie
przyjeżdżalinałowy,zostawialiunasfutra;imiałemwtedywielką
chętkęwyładowaćjakośswąwściekłośćnatychfutrach.Popolo-
waniupanowieposilalisięwlesie,wleśniczówce,isłużącyrzucali
resztkiludziom,acisięoniebili.Razrzuciliimcoś,prawdopo-
dobniebyłtomakaron,ludzietegonieznaliinazywalitoglistami,
aletobyłoimobojętne,walczyliotojakzwierzęta.
Takiewięcrzeczyutkwiłymiwpamięci.
17
