Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
teniten–iżadnewykrętyniepomagały;musieliśmykłaśćsięna
ławie,anauczyciellubwikarywyliczalinampodwadzieściapięć
–tak,tak,ksiądzwikaryteż.
Jakpięknieibogatojesttenroknawsipodzielony,przyrod-
niczoireligijnie!Całeżycienawsijestbardziejobrzędoweniż
wmieście,jestjakbyoprawionewramyreligii;nieszkodzi,że
wielokrotniesątoreliktyjeszczezczasówpogaństwa.Wszystkie
tezwyczajemającharakterinstytucjonalny;życiejestprzeznie
regulowane,stajesięuporządkowane.Tym,ktowjakiśsposób
obowiązującyporządeknarusza,ludzieniemalsiębrzydzą.Na
przykładbyłtakiniepisanyprzepis,żekażdarodzinasamapiecze
sobiechleb;więcwstawałosięjużotrzeciejnadranem,kopyścią
mieszałosięwdzieżyrozczynionąwieczoremmąkę–ileroboty
ztymbyło!Należałorozpalićwpiecuiwyczyścićgopogrzeba-
czem–następniezchlebemlubponimpiekłosięplackizchle-
bowegociasta,piekańce,czylijakpantonazywa,podpłomyki–
paniedrogi,jakieświetnebyłotozeskwarkami!Otóżjakktóraś
gospodynichlebaniepiekła,tylkogokupowała,resztaniąwprost
gardziła.Myślę,żeunasnaprowincjiterazjużchlebkupujesię
niemalpowszechnie;równieżnawsitenstaryporządeksięzmie-
nia.Niedziela,tatakżenarzucałatakiobrzędowyrytmżycia;nie-
dzielędodziśświęcę.
Dojrzewając,świadomiezgłębiałemtożycienawsi;wakacje
spędzałemwKloboukachpodBrnemiwtedy–byłemwówczas
studentemuniwersytetuwWiedniu–chciałemnapisaćpowieść
ożyciuwsi.Bohateremiosiąpowieścimiałbyćtamtejszydoktor,
człowiekinteresujący,iwokółjegoosobymiałarozwijaćsiękro-
nikawsi.Jeszczeniedawnoznalazłemileśstrontejmojejpróby.
Później,kiedynawakacjachbywałemjużwBystričce,teżrokza
rokiemobserwowałem,jakiczymtakawieśżyje.Gdybynasidok-
torzy,księżainauczycielechcieliiumieliobserwowaćtowiejskie
życie,ileżbytubyłozajmującegomateriału!PastorzywNiemczech
wydalijużtakiepublikacje;namtegobrakuje.Dobrze,żemamy
przynajmniejobserwacjepowieściopisarzy:Holečka,Baara,Her-
bena,Mrśtíków,TerézyNovákovej,Šoltésovej.Dzisiajtożyciena
wsigruntowniesięzmienia,alenasipisarzejakośniezwracająna
touwagi–Boże,ileżtojestunas,nawsiach,atakżewmiastach,
niepoznanegojeszczeżycia!
30
