Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekMączyński*
Rozdział1
Ustrójazadaniaikompetencjesamorząduterytorialnego
(wybraneproblemywperspektywie25-leciasamorządu
terytorialnegowPolsce)
NietylkowPolsce,alewewszystkichpostkomunistycznychkrajachEuropyŚrod-
kowejostatnie25latbyłookresemgłębokichprzemianpolitycznych,ekonomicznych
ispołecznych.Początkowoprzemianytedokonywanebyłypodhasłamidekomunizacji,
decentralizacjiidemokratyzacji,aichsymptomatycznym,najłatwiejdostrzegalnymprze-
jawemstałsięrozwójsamorządówlokalnych.Jakkolwieknaukaosamorządności,zwłasz-
czazachodnioeuropejska,podkreślakoniecznośćrozróżnianiasamorządnościlokalnej
oddemokracji,aniekiedynawetnegujeistnienieczegośtakiegojakdemokracjalokalna,
twierdząc,żepojęciedemokracjiodnosisiędopaństwajakocałości,zaśwładzalokalna
jestjedynieinstytucjąpolityczną,zapośrednictwemktórejobywateleuzyskująmożliwość
uczestnictwawrządzeniuirozwiązywaniuswoichproblemów1,tonależytutajzaznaczyć,
żewkrajachomawianegoregionusamorządlokalnyidemokracjazostałyzesobątaksil-
nieemocjonalniepowiązane,jakbybyłypojęciamiwzajemnienierozłącznymi.
Niemawtymniczaskakującego,jeśliuwzględnićfakt,żekrajetestanęłyuschyłku
minionegostuleciaprzeddwomawyzwaniamijednocześnie,amianowicieprzedkoniecz-
nościąstworzeniawarunkówzarównodlarozwojudemokracji,jakisamorządnościlokal-
nej.Początkowowewszystkichtychkrajachwyzwaniate,obokprzemianocharakterze
gospodarczym,przyciągałystosunkowonajwięcejuwagi.Oczywiściejakozadaniepierw-
szoplanowepostrzeganodemokratyzacjęustrojówpolitycznych.Potem,gdyzostałoono
zrealizowane,przynajmniejformalnie,tj.poprzezpowszechnewybory,priorytetuzyskały
transformacjacentralniesterowanychgospodareksocjalistycznychwgospodarkirynkowe
orazdecentralizacjapaństwaijegoadministracjiwtakisposób,byobywatelemogliichcieli
przejąćwswojeręceodpowiedzialnośćzaniektórezzadańpublicznych2.Wtymkontek-
ściesamorządterytorialny-jakopodmiotautonomiczny,promującypoprzezreprezentację
udziałobywateliwewładzylokalnej,apoprzezświadczenieusługkomunalnychnajskutecz-
niejzaspokajającylokalnepotrzebyistymulującypoczucieprzynależnościdowspólnoty
(społeczności)lokalnej-urósłdorangiprzeciwwagidlapaństwaautorytarnego,azczasem
*prof.ndzw.drhab.;KaterdaPrawaSamorząduTerytorialnegoWPiAUniwersytetuJagiellońskiego.
1
D.M.Hill,DemocratictheoryandLocalGovernment,London1974,s.24.
2
I.Elander,Międzycentralizmemalokalnością.OrozwojusamorządówlokalnychwpostsocjalistycznejEuro-
pie,nSamorządTerytorialny”1996,nr9,s.7-25.