Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
CentrumiobrzeżasocjologiiNorbertaEliasa
Wkolejnychrozdziałachpostaramsiępokazać,żenawetobrzeża
wypełniająspostrzeżeniafundamentalnedlazrozumieniapoglądów
Eliasa,atakżenaszejindywidualnejizbiorowejsamowiedzy.Jednak
wodróżnieniuoddziełcentralnych,któremożnatraktowaćjakza-
mkniętemikroświaty,pracemarginalnewymagająwlekturzeznajo-
mościtegozasadniczegordzeniamyśliEliasa-bezniejtracąwieleze
swejdoniosłości.Poniżejwykładamwięczwięźlemójsposóbrozu-
mieniategocentrum,byrozpocząćnastępniemetodyczneeksploro-
waniejegoobrzeży11.
Ideaprocesucywilizacji
WswojejgłównejtezieEliasgłosi,żewewnętrznakontrolaafektów
nasilasiępodwpływemstrukturalnychwymogówspołeczeństwa,
wktórymludziewspółżyjąpokojowo.Uznaje,żezachodziodpowied-
niośćmiędzystrukturą,wktórejżyjąludzie,areprezentowanymprzez
nichtypemkulturowymimentalnym-nazwanymprzezEliasahabi-
tusem.Ztaksformułowanątezązgodziłabysięzapewnewiększość
socjologów,wtymÉmileDurkheimiTalcottParsons.Jednakcidwaj
niepodzielilibyjużprzekonania,żeprzemianyzachowańspołecznych
ihabitusuZachoduzmierzająwokreślonymkierunku(zob.Mennell
1989,s.31)-kuwzrostowicywilizacji.
Cywilizacjatotyle,cokontrolaafektówipowściąganiereakcji
przezniespowodowanych.Zupełnybrakkontrolioznaczałbyzupeł-
nybrakcywilizacji,kontrolastuprocentowa-cywilizacjępełną.Elias
podkreślajednakmocno,żebyciecywilizowanymniejestzmiennąno-
minalną,przyjmującąwartości0lub1-każdyzhistorycznychstanów
cywilizacjimieścisięgdzieśpomiędzy.Nieistniejespołeczeństwo,
wktórymludziebylibyzupełniewolniodpotrzebykontrolowania
afektówizachowań.RówniedużąwagęEliasprzywiązujedouzasad-
nieniatezy,żecywilizowaniejestprocesemwielopodmiotowymiwie-
11Wpolskiejliteraturzepojawiłosięniedawnosystematyczneomówieniegłów-
nychwątkówmyśliEliasaautorstwaKatarzynySuwady,doktóregoodsyłamzaintere-
sowanych(Suwada2013).
