Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Sommer(1969)wykrył,żeniekażdemiejsceprzystolejestrówniedobre.Gdy
przystolezasiadasześćosób,najlepszajestpozycjatwarząwtwarzorazzrogudo
rogu.MehrabianiDiamond(1971)uściśliliwarunki,wjakichpozycjeoboksiebie
niesprzyjająkonwersacji.Matoistotneznaczeniewprojektowaniunp.barów,
gdziestołkisąstałymelementemprzestrzeni.Sommer(1969)określiłminimalny
dystansmiędzyuczestnikamiprocesukonwersacjitwarząwtwarzna5,5stopy
(1,67m),podczasgdyHall(1978)dystanstenoceniłna7stóp(2,13m).Wodnie-
sieniudopolskiejpopulacjiwynikitetrzebatraktowaćzpewnąostrożnością,gdyż
mogątuzachodzićistotneróżnicemiędzykulturowe.
Szczególniedużobadańpoświęconostłoczeniu.Eksperymentytakieprzepro-
wadzanezezwierzętamirzadkowykazująwpływstłoczenianawzrostnienor-
malnościzachowań,natomiastanalogiczneeksperymentyzludźmidająjedno-
znacznyobraz.MiędzyinnymiStokols(1976)stwierdził,żeograniczeniefizyczne
przestrzeniwywołujeuludzipoczucieograniczenia.Definiujeonstłoczeniejako
subiektywneodczucieograniczeniawymaganejprzestrzeniizauważa,żezmien-
nespołeczneiosobowościowesątaksamoważne,jakprzestrzenne.Według
Altmana(1975)kluczemdorozwiązaniaproblemustłoczeniajestwykorzystanie
mechanizmuzdolnościjednostkidouzyskiwaniaprzezniąpożądanegopoziomu
prywatności.Wicker(1973)zaproponowałkoncepcjęprzeludnienia(overman-
ning)dowyjaśnianiastłoczenia.Przeludnieniedotyczysytuacjiprzestrzennej,
wktórejliczbaosóbwkontekściedanejsytuacjispołecznejprzekraczaliczbę
możliwychdorozdzieleniarólspołecznych.
Wpołowielatsześćdziesiątychrozpoczęłosiędrugiestadiumrozwojupsy-
chologiiśrodowiskowej.Corazwięcejpsychologówzainteresowanychśrodowi-
skiemprzenosiłoswąuwagęzpraktycznych,aleprzypadkowychaspektówmo-
larnegośrodowiskafizyczno-przestrzennegonabardziejwyrafinowaneujęcia
teoretyczne.Wwynikutegoprocesupsychologiaśrodowiskowastałasięuznaną
dyscyplinąpsychologiczną.Szczególnieinspirującąrolęwrozwojuiintegracji
teoriipsychologiiśrodowiskowejodegrały:KurtaLewina(1936)teoria(zob.
rozdział3.3)przestrzeniżyciowej(lifespace)jakospostrzeganejprzezjednostkę
sytuacjipsychologicznej,teoria(zob.rozdział2.4)percepcjiJamesaJ.Gibsona
(1960)orazteoriazachowaniatypuoperantSkinnera(1953;1978).Burrhus
F.Skinner(1953),jedenztwórcówteoriiwzmocnień,zauważył,żeśrodowisko
społeczneniejestczynnikiempasywnym,aleaktywnymwyznacznikiemludz-
kichzachowań.Ludziezmieniajązachowaniawzależnościodnagród,jakieotrzy-
mująześrodowiskawformieuwagi,pochwały,okazywanegouczuciaitd.Za-
chowaniamogąbyćrównieżwzmacnianenegatywnieprzeznaganę,okazywane
niezadowolenieitp.Skinnerwyróżniłśrodowiskospołeczneiśrodowiskome-
chaniczne(mechanicalenvironment).Środowiskospołecznetotakie,którewy-
magamediacjiinnychludzi,ajegowłasnościwzmocnieniowemajątendencjędo
generalizacji.Środowiskomechanicznezkoleiniewymagaobecnościinnych
ludzidlareakcjiorganizmu.Skinnersugeruje,żeprzebywaniejednostkiwgru-
30
piezwiększamocosiąganychprzezniąwzmocnień.Naprzykład,jednostkabio-
