Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
awrazznimPolskę,dokorpusuwiedzy,jakitworzyłanowacywi-
lizacja.Czynilitowówczaslicznipisarze:opiewaliwojenneczyny
bohaterów,wierzącprzytymniekiedy,żeichczynypisarskiesąważ-
niejszeodrycerskich,tebowiemdopieropodpiórempisarzyzyskują
kształtwiedzyutrwalonejnapiśmie.Wiedzatajednakniemogła
pozostawaćjedynienapergaminie,wytworzonojąbowiempoto,aby
zastępowałaniewiedzę,ajeszczebardziejwypieraławiedzękonku-
rencyjną,negatywnieprzedstawiającąbohatera.Wliściewstępnym
doksięgiIIIautornalega,abyjegodziełobyło„nagłostłumaczone”
—najpierwksięciu,którynieodebrałwykształceniałacińskiego,
wodróżnieniuodswojegobrataZbigniewa.Prócztegonależyzakła-
daćgłośnąrecytacjętegoprzekładunazamku,czegopotrzebęuza-
sadniaautorprzeprowadzającporównaniemiędzydwomarodzajami
wielkichludziiwiekopomnychczynów.
Albowiemtakjakświętychmężówczcisiędlaichdobrychdziełicudów,
takkrólowieziemscyiksiążętazawdzięczająsławęzwycięskimwojnomitryum-
fom.Ajakzbożnąjestrzecząwkościołachgłosićkazaniaożyciuimęczeństwie
świętych,takchwalebnymjestwszkołachiwpałacachopowiadaćotryumfach
izwycięstwachkrólówczyksiążąt.Ijakżywotyświętychimęczennikówgło-
szonepokościołachskłaniająmyśliwiernychkupobożności,takrycerskiedzieła
izwycięstwakrólówczyksiążąt,opowiadaneposzkołachizamkach,zagrzewajądo
dzielnościsercarycerzy.
Możemybyćpewni,żetozagrzewaniedodzielnościnienastę-
powałoporycerskiejlekturzełacińskiejkroniki,alepowysłuchaniu
przetłumaczonejopowieści.Autortaksobietenproceswyobrażał:on
zapisuje(dyktujeskrybie),alepotempublicznośćsłucha(nieczyta).
Wobectegooceniającprzekazzawartościjegodziełamusimybrać
poduwagęnietylkoliczbękodeksówzjegoodpisami,alepamiętać
orównoległejustnejtransmisji(wernakularnej,czyliwjęzykachlu-
dowych),którejwpływuwolnosiędopatrywaćnawettam,gdzienie
mażadnegośladupokodeksie,aniniebyłonigdyżadnejbiblioteki.
Widzimytuświadomeuruchomienieprocesuprzekazuustnegonapi-
sanejhistorii,boprzecieżniechodziłowprezentacjiprzekładutylko
ozabawieniepubliczności,aleosprawienie,byhistorięwwersji
zasłyszanejdalejpowtarzano.Temumogłysłużyćrozsianepocałym
tekściewierszyki,traktowanedotądjakoliterackieozdoby.Znając
uwarunkowaniaautoraimetodęzbieraniamateriału,którąmusiał
47
