Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
13
kulturowywspólnotawzorówzachowań,sposobumyśleniairozumienia
światabyłaniezmienna(koncepcjanAdeligkeit”H.Reifa7).Utrzymywała
sięmimopostępującegowewnętrznegorozwarstwieniaekonomicznego
szlachtyibyłaprzejmowanaprzezsubstratmieszczańskizasilającyjejsze-
regi,międzyinnymiwwynikulicznychwdobiewilhelmińskiejnobili-
tacji.Owahegemoniakulturowaszlachty,mimoprzyswajaniapewnych
elementówcharakterystycznychdlamieszczaństwa(procesnVerbürgerli-
cherung”),uprawniawięcdostosowaniawobecniejwbadanymokresie
nadalpojęciastanu,anawetwciąż(wujęciusymbolicznymiprawnym)
pierwszegostanuwpaństwie8.
Okresowywzrostliczbysamotnychszlachcianek,zwłaszczanieza-
mężnych,sygnalizowanywliteraturzeprzedmiotuniestałsięzaczynem
szerszejrefleksjinatematjegoprzyczyn,mimożewiązałsięonzzasad-
niczymiprocesami,któreokreślałysytuacjęszlachtywpaństwiepruskim
wXIXinapoczątkuXXwieku.Celemniniejszejrozprawyjestwięcpróba
przeprowadzeniaanalizytejproblematykinatleprzemian,jakimpodle-
gałaszlachtawdziewiętnastymstuleciu,przedewszystkimnapłaszczyź-
niestosunkówekonomicznych,aletakżestylużycia,partycypowaniawe
władzy,relacjispołecznychifamilijnych.Panoramaprzebieguiskutków
konfrontacjiszlachtyzezmieniającąsięrzeczywistościąjestniezbędnym
punktemodniesieniadozdefiniowaniaczynników,którezadecydowały
owzrościeliczbykobietniezamężnych,wdówirozwiedzionych.Ztego
samegowzględukoniecznejesttakżeprześledzenieprzemiandemogra-
ficznychiprawidłowościdotyczącychzachowańmałżeńskich,ponieważ
zależałaodnichbezpośredniowielkośćposzczególnychkategoriikobiecej
samotności.Spojrzenienateproblemyzperspektywyszlachtymaprzy-
nieśćodpowiedźnapytanie,jakwpływałyonenabadanezagadnienie,
zeszczególnymuwzględnieniemprzemianzachodzącychwczasie.Skoro
bowiemwiadomo,żeliczbakobietsamotnychwzrosła,tokluczowestają
siękwestie:kiedy,dlaczegoiczymożnaztymzjawiskiempowiązaćjakieś
ważneprzemianyzachodzącewłonieszlachty,którebezpośredniolubpo-
średniooddziaływałynazwiększenienaprzykładgrupywdów,czyteż
7
S.Marburg,J.Matzerath,VomStandzurErinnerungsgruppe.ZurAdelsgeschichtedes
18.und19.Jahrhunderts,[w:]S.Marburg,J.Matzerath(Hrg.),DerSchrittindieModer-
ne.SächsischerAdelzwischen1763und1918,Köln2001,s.6–8.
8
Prawnieszlachtado1919rokumiałastatusstanu.M.Wienfort,DerAdelinderMo-
derne,Stuttgart2006,s.8–9.Zob.:J.Matzerath,AdelsprobeanderModerne:sächsischer
Adel1763–1866.EnkonkretisierungeinertraditionalenSozialformation,Stuttgart2006,
s.13–25;S.Marburg,J.Matzerath,VomStandzurErinnerungsgruppe...,s.5–15.