Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Utopiepozytywne
Normygatunkoweutopii
JakpiszeJerzySzacki,„utopiajakogatunektotematdlahistorykalite-
ratury”,zaśproblemutopiinieleżywformalnymnaśladownictwiedzieła
More’a.Wedługbadaczanajistotniejszącechąutopiijestreprezentowanie
pewnejteoriibytuzapośrednictwemustalonychkonwencji,służącychdo
unaocznieniaproponowanychrozwiązańspołecznych.Zatemupodobanie
donaoczności,posługiwaniesię„mówiącymiobrazami”decydujeoliterac-
kiejformuleutopiiiwynikanajprawdopodobniejzjejdydaktyzmu28.Li-
terackikształtutopiijestwtymujęciupodporządkowanyjejfilozoficznym
ispołecznymfunkcjom,takwięcnieprzypisujemuSzackipoważniejszej
roli.Stwierdzawprost:
Przyjmujęjednak,żetym,cokonstytuujeutopię,jestnietyleokreślonaforma
literacka,ilesposóbmyślenia,którywtejformiemanifestujesięwprawdzie
najpełniej,alebynajmniejsięwniejniewyczerpuje29.
Wpolskich(aleiświatowych)badaniachnadutopiątensposóbjej
postrzeganiawłaściwiedominuje;rzadkozdarzająsiępozycje,wktórych
analiziezostajepoddanyichtekstowykształt.Utopiamizresztąchętniej
zajmująsiępolitolodzy,socjolodzy,filozofowieikulturoznawcyniżba-
daczeliteratury.Częściejtematembadańjestpolitycznywymiarutopii,
jejideologiczneuwarunkowania,generalnezasadymyśleniautopijnego
(któregokonkretnetekstysątylkoprzykładami),ujmowanieutopiijako
formymyśleniamitycznegoitp.
Traktowanieutopiijakoterminuzzakresuideologiiihistoriimyślipo-
lityczno-społecznej,aniejakoformytekstuliterackiegojestnatylerozpo-
wszechnione,żepojawiasięnawetwpracachstrictefilologicznych.Marek
Winiarczykwswoichrozprawachnatematutopiiantycznychstwierdza
28J.Szacki,dz.cyt.,s.14.
29Tamże,s.15.
