Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
OGÓLNEKONCEPCJEIKATEGORIEPORZĄDKUJĄCE…
przykład„dorosłego”i„rodzica”,albo„rodzica”i„dziecka”,wformuleanalizy
transakcyjnej)orazprowadzeniawewnętrznegodialogumiędzytymisiłami(albo
tak,jakwSkrzypkunadachu–zPanemBogiem).
Wparadygmacie„teleologicznym”rozwójpodporządkowanyjestwizjista-
nukońcowego,celowi.Proceszmianpodążawedługpowtarzającychsiępętli:
analizastanu,określaniecelu,projektowanierozwiązań,wdrożenie,ocenawyni-
kuimodyfikacjadziałańlubcelu–dacapoalfine.Kryteriumrozwojujestzbliża-
niesiędocelu(różnymidrogami–zasadaekwifinalności).Gdyosiągniesięcel,
niekonieczniejestsięwstaniestabilnejrównowagi,ponieważcelemogązostać
społecznieprzedefiniowywaneikreowaneodnowa,woparciuouzyskane
wtrakcietrwaniaprocesudoświadczenia.
Kluczowymipojęciamisą:wizjastanukońcowego,celowakooperacja,kon-
struowaniespołeczne,ekwifinalność.
Głównymisiłamirozwojowymisątu:kreowaniecelów,konsensuswsprawie
środkówsłużącychdoichosiągnięciaiwspółpraca.
Teorieistrategiezmiantworzonewtymparadygmacieodwołująsiędokre-
atywnościuczestnikówzmiany;niemawyznaczonejsekwencjistadiówlubtra-
jektoriirozwoju,ponieważtojestwłaśnieprzedmiotemdecyzji.Obowiązująna-
tomiastzasadyracjonalnościprzywyborześcieżekdojściadocelu.Aktywność
jednostekludzkich,grupijednostekorganizacyjnychuznawanajestza„motor”
zmian.
Tutajlokujesięteoriepodejmowaniadecyzji(naprzykład:MarchiSimon–
1958)iwiększośćmodeliplanowaniastrategicznegoiustanawianiacelów(na
przykład:ChakravarthyiLorange–1991).WnurcieOrganizationDevelopment
formułętęnazywasię„działanie-badanie”(action-research).
Moimzdaniemjesttonajbardziej„podmiotowy”paradygmatzmiany.Stwarza
przestrzeńdlatwórczychwizjiwszystkichpartnerówsystemuspołecznegoprzed-
siębiorstwaidlaichproaktywnychdziałań,zakładadostępdoinformacji,poinfor-
mowanieiwspółdziałaniekoniecznedowypracowaniauczciwychporozumień
okształciekońcowegorezultatuzmianisposobuichprzeprowadzenia.
Wsferzeindywidualnejzmianarealizowanawtymparadygmaciejestzmianą
świadomą,„autosterowaną”,zorientowanąnaautentyczne,dobrzerozpoznane
wewnętrznewartościinadobrzesklasyfikowanecele.
1.1.3Trybzmiany
Bardzonośnazpunktuwidzeniaprowadzonychtutajrozważańnatemat
podmiotowegouczestnictwawzmianiewydajesięproponowanaprzezPoole’a
iwspółautorów(2000)kategoriatrybudokonywaniasięzmiany.Wobrębie
trybu„predeterminowanego”(zgotową„receptą”)–paradygmaty„cyklużycia”
i„ewolucji”–systemprodukujeniejako„wariacjenatemat”;sąoneprzewidy-
walne,bomająwzorywprzeszłości,.Stopieńniepewnościjesttuniski,ponie-
ważjestwystarczającailośćkontynuacji.Mamytudoczynieniaraczejz„repro-