Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Modelowaniesystemowejakosposóborganizacjiwiedzy
mentu.Jakjużwspomnieliśmy,wymaganietomożnatraktowaćjakozbytrady-
kalne,zwłaszczadlateoriiwdziedzinachnaukhumanistycznychispołecznych,
gdzieniemamożliwościprzeprowadzeniaeksperymentulubsąoneograni-
czone.DlategoteżosłabimytuwymaganiePopperadoracjonalnościpragma-
tycznej:teoriajestracjonalna,jeślimożnazniejwyciągnąćwnioskipraktyczne,
których(nie)adekwatnośćmożesłużyćprzynajmniejczęściowejfalsyfikacjiteo-
rii.Takwięcprzedstawimytuteorięintuicji,zktórejmożnawyciągaćwnioski
praktyczne,podlegająceprzynajmniejczęściowejdoświadczalnejweryfikacji.
Wjęzykucodziennymużywamysłowaintuicyjnywznaczeniumocno
zbliżonymdosłowairracjonalny.NainterpretacjętakąsilnywpływmiałBerg-
son[2],którynadawałintucjiwielkieznaczenie,aletraktowałjąjakoniewytłu-
maczalnąsiłęmistyczną,którazdefinicjiniemożebyćprzedmiotemracjonalnego
badania.Poupływiestulat,nawetdzisiajniechodzituopotraktowanieintu-
icjijakoczynnikaracjonalnego,tylkoowytłumaczeniejejdziałaniawterminach
racjonalnych.
Pierwszymelementemracjonalnejteoriiintuicjijestwspółczesnawiedza–
zdziedzintelekomunikacjiiteoriizłożonościobliczeniowej–natematwzględ-
nejzłożonościprzetwarzaniasygnałówaudioiwideo(mowyiobrazu).Stosunek
pasmczęstotliwościniezbędnychdotransmisjimowyiobrazówwynosiokoło
1:100(20kHzdo2MHz).Załóżmyostrożnie,żewzrostzłożonościprzetwarzania
tychsygnałów(dopodobnychcelów,np.dorozpoznawaniasłowaiobrazu)jest
łagodny,powiedzmykwadratowy–czylinajprostszyijedenznajłagodniejszych
charakterównieliniowegowzrostuzłożonościobliczeniowej.Otrzymujemywte-
dystosunekzłożonościobliczeniowej1:10000.TakwięcstareprzysłowieHobraz
jestwarttysiącsłów”niejestdokładne:Hobrazjestwartconajmniejdziesięć
tysięcysłów”.
Drugimelementemtejteoriijestnastępującydualnyeksperymentmy-
ślowy15:HJakludzieprzetwarzalisygnałyzeswegootoczeniatużprzedwyna-
lazkiemmowy,jakwynalazekmowywpłynąłnatoprzetwarzaniesygnałów?”.
Przedtymwynalazkiemniewątpliwietrzebabyłoprzetwarzaćcałościowosy-
gnałyzewszystkichnaszychzmysłów,choćdominującywsensiepozyskiwanej
informacjibyłzmysłwzroku.Byliśmyjednakwstaniepokonaćtętrudność,roz-
winęliśmyewolucyjniemózgzawierający1011–1012neuronów.Dotychczasnie
wiemy,wjakisposóbwykorzystujemypełnypotencjałnaszegomózgu–alebył
onwidoczniepotrzebnyewolucyjnie,awięczapewnewpełniwykorzystywany
przedwynalazkiemmowy.Wiemy,żemózgprzetwarzasygnaływdużymstop-
niurównolegleiwsposóbrozproszony,napewnozużyciemsiecineuronowej–
choćoznaczniewiększymstopniuzłożonościniżwspółczesnesiecineuronopo-
15MetodaeksperymentumyślowegozostałazaproponowanaprzezKuhna[18].Wykazałon,żeza
podstawowymipojęciamiużytymiwjakiejkolwiekteoriinaukowejkryjąsięgłębokie,częstoniedające
sięzauważyćzałożenia.Najlepszymsposobemanalizytakichzałożeńniesąbynajmniejeksperymen-
tyempiryczne.Więcejświatłamogąrzucićeksperymentymyślowe–założenieianalizahipotetycz-
nejsytuacji.JednakKuhnstosowałeksperymentmyślowywceluwyjaśnieniaepistemologicznych
założeńhistorycznychodkryćnaukowych,tunatomiaststosujemyeksperymentmyślowywcelu
wyjaśnieniaistotnychaspektówwspółczesnejontologiiiepistemologii;dlategoteżteneksperyment
myślowyjestnazwanydualnym.
