Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestrównieżuwzględnianeryzykobezrobocia,aniektóreświadczenia,takiejak
zasiłkichorobowe,rentyzpowoduczęściowegoinwalidztwa,ulegająogranicze-
niu.Wwynikuekspansjiubezpieczenianapozapracowniczegrupydochodzido
upowszechnieniawstopniuzbliżonymdotego,jakimamiejscewsystemachpo-
wszechnegozaopatrzeniaspołecznego.Nieulegajednakzmianieichubezpie-
czeniowycharakter.
Podrugiejwojnieświatowejkrajeówczesnegoblokusocjalistycznegoprzy-
jęłyubezpieczeniowymodelzabezpieczeniaspołecznego,wwysokimstopniu
przenikniętyelementamizaopatrzeniowymi.Wzwiązkuztymmożnagobyło
określićjakoodrębnysocjalistycznysystemubezpieczeniaspołecznego.Jegoce-
chącharakterystycznąbyłoto,żeobejmowałwszystkichpracownikówbezwyjąt-
ków,atakżeinnegrupypracujących(członkówrolniczychspółdzielniproduk-
cyjnych),ograniczałpobieranieskładekodpracownikówlubwręczichzwalniał
zpłacenia,składkomzaśopłacanymprzezzakładypracynadawałcechypodatku.
Świadczeniabyłyfinansowanezbudżetupaństwa,asystemubezpieczeńbyłtrak-
towanyjakoelementkształtowaniadochodówludnościwgospodarceplanowej.
Charakteryzowałsięogólnymspłaszczeniemświadczeń,ajednocześniezwiększe-
niemichwysokościdlapracownikówciężkopracujących,ograniczeniempobie-
raniarentzkilkutytułów,wprowadzeniemgrupinwalidztwa,jednolitością
administracjiistworzeniemspołecznejsłużbyzdrowia.TylkoZwiązekRadziecki
budowałswójsystemubezpieczeniaspołecznegoodpodstaw,inneeuropejskie
krajesocjalistycznedokonywałyprzebudowyzastanychjuż,stosunkoworozwi-
niętych,systemówubezpieczenia,stądżnicewsposobachrozwiązywaniapo-
szczególnychkwestii.Socjalistycznysystemubezpieczeniaspołecznegoróżniłsię
zatemodhistorycznieukształtowanychsystemówubezpieczeniawkrajachokreś-
lanychjakokapitalistyczne,jakrównieżodsystemutypuzaopatrzeniowego.
1.4.Ubezpieczenieainneformyitechniki
zabezpieczeniaspołecznego
Rozwójform.Ubezpieczeniespołecznestanowijednąztechnikzabezpieczenia
społecznegoobokpomocy(opieki)społecznejizaopatrzeniaspołecznego.Tak
wujęciumodelowym,jakiwpraktycepojęciatestanowiąprzedmiotnieustają-
cejdyskusjicodoichjednoznacznościiskutków,jakieznichwynikają.Wszyscy
natomiastzgodnicodotego,żedotycząonematerialnychwarunkówbytu
imogąbyćrealizowanewformiepieniężnejorazwnaturzewpostacidóbrlub
usług.Nieobejmująsferypsychicznejikulturalnejżyciaczłowieka,aczkolwiek
pośrednionaniąnawetwyraźnieoddziałują.
Zwykleprzyjmujesię,żewewspółczesnymrozwojuspołecznymmożnawy-
odrębnićtrzyfazy:opiekispołecznej,ubezpieczeniaspołecznegoorazzabezpie-
czeniaspołecznego.Takiemodeloweujęciestanowiznaczneuproszczenie.Nie
uwzględniazłożonościzjawiskiróżnorodnościuwarunkowań.Określajednak
pewienkierunek.Wpierwszejfazieopiekaspołecznabyłaorganizowanaprzez
21