Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Późneśredniowiecze
chrześcijańscy,natomiastteolodzykatoliccyzjawiska
teprzyjęliniechętnie,uznalizazdradę,wręczherezję,
tymbardziej,żewcześniejwysokocenilijudaistyczną
egzegezęStaregoTestamentuirolęŻydówjakojego
przekazicieli.KsięgiTalmuduzostałyprzezpapieżaIn-
nocentegoIVuznanezaDgodnepotępieniaD(1244).
PotępieniespotkałorównieżGiovanniegoPicodellaMi-
randolę,XV-wiecznegofilozofawłoskiego,któryusi-
łowałwłączyćkabalistykędomyślichrześcijańskiej.
WEuropieWschodniejpojawilisiętakżeKaraimi
(hebr.qara-(czytać),(recytować)),wyznawcyjudaizmu,
aleuznającyjedynieTorę,aodrzucającyTalmud.Zpań-
stwaChazarów(główniezKrymu)dotarlinaRuś,
gdzieichgminywyznaniowe(dżymaty,odarabskiego
dżama)at-(zbiór),(skupisko))istniałyjużwXIIIw.,oraz
nazach.pograniczeLitwy.KrólKazimierzIVJagiel-
lończykprzyznałimsamorząd(1441)izezwoliłna
wznoszenieświątyń(kienes),którepozostawałypod
zarządempochodzącychzwyboruhazzanów(przewo-
dnikówduchownych).
WXIIIw.natereniechrześcijańskichkrólestw
PółwyspuIberyjskiegoiSycyliiistniaływspólnoty
muzułmańskie(islamskie)mudejarów,kierowaneprzez
alkadichiuczonychreligijnych-alfakich.Ponieważ
odgrywałyoneważnąrolęwekonomii,znajdowałysię
podopiekąkrólewską,aichreligiabyłatolerowana.Klęski
Ryci41
rewoltmuzułmańskichwKastylii(1263-1264)iWalen-
Najstarszazachowanaświą-
cji(1275)spowodowałyucieczkęmuzułmanówdoemiratuGrenadyiAfrykiPółnocnej.
tyniaŻydowskawEuropie
Środkowej_synagogaSta-
Wostatnichetapachrekonkwistygwarantowanoimwolnośćobrotuosóbidóbr.Re-
ronoVśwPradze;X\\\-XVwl
strykcjeekonomiczneiobyczajowe(obowiązeknoszeniaznakówwyróżniających)
nastąpiływXIViXVw.Wysiłkichrystianizacyjnenieprzyniosływymiernychskutków,
Ryci42
mimomisjidominikańskichprowadzonychodkońcaXIIIw.Wspomnianyjużsobór
XV-wiecznakienesakaraim-
wViennezakazałmuezinomwzywanianamodlitwę,jed-
skanaKrymie
nakwregionachwiejskichzakazytepozostałybezefek-
tu.Aktyludowejwrogościantymuzułmańskiejpojawiły
sięwpoł.XVw.Domaganosiękaraniaśmierciątych,
którzyodmawialikonwersji.
Przeciwwagądlatychprocesówbyłaislamizacja
Bałkanówpostępującaod2.poł.XIVw.wrazzpo-
dbojamiTurkówosmańskich.WśródGrekówiSło-
wiannarastałozjawiskokonwersjinaislamdlaka-
riery(elita),jakiznienawiścidoprawosławnegokleru
(bogomili).ZapanowaniachanaUzbeka(zm.1342)
zakończyłsięprocesislamizacji,powstałejjeszcze
wpoł.XIIIw.ZłotejOrdy.PodkoniecXIVw.wielki
książęWitoldprzyjąłnaLitwieuchodźcówpoli-
tycznychztegopaństwa,zezwalającimnazachowa-
nieswegowyznania.Wśródludnościmuzułmańskiej
Europyprzeważałnurtsunnicki.
Politeistycznewierzeniapogańskienajdłużejutrzy-
mywałysięwśródplemionnadbałtyckich.Niemazgo-
72
