Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
RozdziałIX
stomśrodkówumożliwiającychimzdobyciewojennychzapasów,jednocze-
śnieutrzymującjaknajdalejposuniętąneutralność;aktywnieaczbezgłośnie
rozwijaćmarynarkę;remontowaćnaszeokrętywojenne;wypełniaćnaszema-
gazynyoraztrzymaćwpogotowiuśrodkidobłyskawicznegowyposażeniaflo-
tywBreścieiTulonie.Hiszpaniapowinnajednocześniewyposażaćswojąflotę
wFerrolu;ostatecznie,przypierwszympoważnymzagrożeniu,zebraćlicznych
żołnierzynabrzegachBretaniiiNormandiiorazprzygotowaćwszystkodoin-
wazjinaAnglię,zmuszającjątymsamymdokoncentracjisiłiograniczając
środkioporu,jakimimożedysponowaćnakrańcachimperium”3.
Rozkazyte,niezależnieczywydanezostałyjednocześnie,będącwynikiemdo-
brzeprzemyślanegoplanulubkażdorazowo,wzależnościodokoliczności,uka-
zywałyżesporządzonodokładnąprognozęsytuacjiigdybypostępowanozgod-
niezniąwcześniej,mogłobytoznaczniezmodyfikowaćhistorięobukrajów.
Jednakżeichwykonaniebyłoznaczniemniejdokładneaniżelisamprojekt.
Wprzypadkurozwojumarynarkipiętnaścielatpokojuorazciągłejpracy
przyniosłodobreowoce.Kiedyw1778r.oficjalniewybuchławreszciewojna,
Francjaposiadałaosiemdziesiątokrętówliniowychznajdującychsięwdobrym
stanietechnicznymorazsześćdziesiątsiedemtysięcymarynarzy.Hiszpania
przystępującdowojnyw1779r.jakosojusznikFrancji,posiadaławewłasnych
portachniemalsześćdziesiątokrętówliniowych.Angliamogławystawićprze-
ciwnimdwieściedwadzieściaosiemokrętówwszelkiejklasy,zktórychokoło
stopięćdziesiątbyłookrętamiliniowymi.Pomimomniejwięcejrównejliczeb-
nościAngliaznalazłasięnaniekorzystnejpozycji,gdyżokrętyFrancuzów
iHiszpanówcharakteryzowałysięwiększąwypornościąorazsilniejsząartyle-
rią;leczzdrugiejstronysprzyjałjejfaktposiadaniajednegotylkocelu–obro-
nywłasnegokraju.Francuzizgóryskazanibylinaniekorzyścizwiązanezmor-
skąkoalicjąjakinazdegenerowanąhiszpańskąadministrację.Politykamorska,
odktórejLudwikXVIrozpocząłswojepanowanie,kontynuowanabyłado
końca;w1791r.,dwalatapozebraniuStanówGeneralnych,francuskamary-
narkaliczyłaosiemdziesiątsześćokrętówliniowych,którebyłyzarównowięk-
szejakinowocześniejszeodtychjakimidysponowaliAnglicy.
Tymsamymdotarliśmydopoczątkuprawdziwejwojnymorskiej,którejnie
widzieliśmyodczasówDeRuyteraiTourville’a.Zpewnościąnajciekawszy
jesttenwłaśniespektakl,wktórympotęgamorskastawiaczołagodnemujej
przeciwnikowi.Podjudzonajestdokonfliktu,któryzagrażanietylkojejnaj-
droższymkoloniom,lecznawetwłasnymbrzegom.Prowadzionaterazwojnę
zpowodurozległościImperiumBrytyjskiegotoczącąsięjednocześnienaobu
półkulach.SpójrzmywięcteraznaobszarIndiiWschodnichinaZachód,na
brzegiStanówZjednoczonychanastępnieAnglii;odNowegoJorkuiZatoki
Chesapeake,poGibraltariMinorkę,poWyspyZielonegoPrzylądka,Przylą-
dekDobrejNadzieiiCejlon.Flotynapotykająterazsiłęrównąsobie,aogólny
pościgczymêlée,charakterystycznedladziałańHawke’a,BoscawenaiAnsona,
choćczasemmająmiejsce,przezwiększączęśćczasusązastępowaneprzez
3Lapeyrouse-Bonfils,t.iii,s.5.
