Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałIX
drogo,gdyżwwynikutejdywersjisiłbrytyjskich,pozostałekorpusyzostały
rozmieszczonewtensposób,żeniemiałymożliwościudzieleniasobiewza-
jemnegowsparcia,akontrolaliniiwodnejrzekiHudsonzostałazaniechana.
PodczasgdyBurgoyne,którypróczoddziałówpomocniczychmiałpodswymi
rozkazamisiedemtysięcyregularnychżołnierzyposuwałsięwgóręrzeki
wkierunkujejźródeł,kolejneczternaścietysięcyangielskichżołnierzyzostało
wypartychzjejujściadoZatokiChesapeake.Osiemtysięcyżołnierzybrytyj-
skichpozostałychwNowymJorkubądźwjegopobliżuznalazłosięwszachu,
gdyżichruchyskutecznieblokowałaobecnośćamerykańskiejarmiistacjonu-
jącejwNewJersey.Tenkatastrofalnywskutkachkrokzostałpodjętywsierp-
niu;wpaździernikuodciętyiosaczonyBurgoyneskapitulował.Wmajuna-
stępnegorokuAnglicyewakuowaliFiladelfię,apobolesnyminiebezpiecznym
marszuprzezNewJersey,ściganiprzezarmięWaszyngtona,powrócilidoNo-
wegoJorku.
SkoncentrowanieangielskiejflotynawodachChesapeakewpołączeniu
zwpłynięciemnaPotomakangielskichfregatw1814r.ukazujekolejnysłaby
punktwłańcuchukoloniiamerykańskich;leczniebyłon,jakwprzypadku
rzekiHudsonczyJezioraChamplain,linią,którejobakońceznajdowałysię
całkowiciewposiadaniuwroga–zjednejstronywKanadzie,azdrugiejna
morzu.
Jeślichodziogólnieomorskąsztukęwojennąnietrzebawyolbrzymiaćfak-
tówmówiąc,żekoloniściniemogliuzyskaćprzewaginadflotąWielkiejBryta-
niiiwkonsekwencjizostalizmuszenidoopuszczeniamorza,uciekającsięwy-
łączniedożeglugiuprawianejgłównieprzezkorsarzy,którajednakprzyniosła
wieleszkódangielskiemuhandlowi.Angielskimarynistaszacuje,żedokońca
1778r.amerykańscykorsarzezajęliniemaltysiącstatkówhandlowychwyce-
nionychnaokoło2000000£,twierdzijednak,żeamerykańskiestratybyły
znaczniepoważniejsze.Iteżpowinnybyłybyć;ponieważangielskiekrążowni-
kimiałyzarównolepszewsparcie,aindywidualnietakżebyłysilniejsze,pod-
czasgdywprzypadkuAmerykirozszerzeniejejwpływówhandlowychbyło
wynikiemmądrychdecyzjikrajowychpolityków.Kiedywybuchławojna,han-
delamerykańskibyłrówniepotężnycoangielskiwpoczątkachstulecia.
Ciekawąinformacjęnatematwielkościówczesnejpopulacjiżeglarzy
wAmerycePółnocnejmożnauzyskaćzoświadczenia,jakiewparlamenciezło-
żyłPierwszyLordAdmiralicjitwierdząc,żeumarynarkastraciłaosiemnaście
tysięcymarynarzyzatrudnionychwostatniejwojnieprzezfaktutratyAmery-
ki”7–niebyłatojednakżadnaistotnastratadlapotęgimorskiej.
Przebiegdziałańwojennychnamorzu,wwynikuktóregoAnglicyzajęlistat-
kistronneutralnychbiorącychudziałwhandluamerykańskimprzyczyniłsię
dowysuwaniaprzezniepretensji.Jednaktakaprowokacjaniekonieczniemu-
siaławzbudzićwrogośćoraznadziejeFrancji.Dzieńzapłatyizemsty,celpoli-
tykiChoiseula,wydawałsiębliski.WParyżuomawiano,jakątaktykęnależy
przyjąćijakiekorzyściczerpaćmożnazrewoltytrzynastukolonii.Zdecydo-
7AnnualRegister,1778,s.201.
