Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dyplomowanizarabiająśrednionawetdwaipółrazatyle,conauczyciele
rozpoczynającypracęwzawodzie(Boni2008).W2011rokuminimalna
pensjanauczycielastażystywynosiła2182złbrutto(1530złnetto).
RAMKA2.2.
NAUCZYCIEL-ZAWóDCZYPOWOŁANIE?
Czynauczycieltopoprostuzawód,czyteżcoświęcej–misja,powołanie?Waktachprawnych
możemyznaleźćzapisy,którewskazują,żenauczycielesąwPolscetraktowanijakoszczególnagrupa
zawodowa.KartęNauczyciela,czyliustawęregulującąwarunkipracyorazsystemawansu
zawodowegonauczycieli,otwierapreambuła,wktórejczytamy:„Mającnawzględziedoniosłąrolę
oświatyiwychowaniawRzeczypospolitejPolskiej,pragnącdaćwyrazszczególnejrandzespołecznej
zawodunauczycielazgodniezpotrzebamiioczekiwaniami,(...)stanowisię,conastępuje”.Jużsam
fakt,żewarunkipracynauczycielisąregulowanewramachodrębnejustawy,świadczyowadze,jaka
jestimprzypisywana,preambułazaśpodkreślaszczególnąrangęzawodunauczyciela,odwołującsię
doistnieniawtymzakresieważnychspołecznychpotrzebioczekiwań.
Wdalszejczęściustawymożemyprzeczytać,żewzakresobowiązkównauczycielskichwchodzi
dążeniedopełniwłasnegorozwojuosobowegoorazkształcenieiwychowywaniemłodzieży
„wumiłowaniuOjczyzny,wposzanowaniuKonstytucjiRzeczypospolitejPolskiej,watmosferze
wolnościsumieniaiszacunkudlakażdegoczłowieka”.Wydajesię,żesątowymaganiaznacznie
przekraczającete,jakiestawiasięprzedstawicielominnychzawodów.Ichwypełnieniezpewnością
wymaganieprzeciętnegozaangażowaniaiwysiłku.
Jakjestjednakwpraktycezelitarnościąiprestiżemzawodunauczyciela?Zacznijmyod
krótkiegospojrzenianaopiniępubliczną.WprowadzonychregularnieprzezCBOSbadaniachprestiżu
zawodównauczycieleplasująsięwciążwysoko,choćtrzebazaznaczyć,żewciąguostatniego
dziesięcioleciaichpozycjawhierarchiiprestiżuwyraźniesięobniżyła.Oilewpierwszejpołowielat
90.byłtodruginajbardziejprestiżowyzawód(polekarzu),awbadaniuz1999roku–trzeci,otyle
wnajnowszymbadaniu,zroku2008,nauczycielespadlinasiódmąpozycję.Wartoteżzaznaczyć,że
większympoważaniemdarząnauczycieliosobystarsze(CBOS2009a).
JakwynikazmiędzynarodowegobadaniaTALIS(Piwowarski,Krawczyk2009),polscynauczyciele
sąnastawieniraczejnaprzekazywaniewiedzywzestandaryzowanejformie,uczeniegotowych
schematówrozwiązań,niżnarozwijaniesamodzielnościuczniówipomaganieimwznajdowaniuwłasnych
sposobówradzeniasobiezzadaniami–problemtenjednakwystępujewniemalwszystkichzbadanych
krajach.WporównaniuznauczycielamizinnychkrajówPolskaplasujesiępośrodku.
Trzebateżzaznaczyć,że–pozaczynnościamizwiązanymiznauczaniemiwychowaniemuczniów
–polskinauczycielmusipoświęcićdużoczasunapraceadministracyjne,wypełnianieróżnegorodzaju
sprawozdańipisanieraportów.Obciążenietegorodzajupracąwzrastaszczególniewokresiestarań
ouzyskaniewyższegostopniaawansuzawodowego.Jakwynikazbadańprzeprowadzonychprzez
PracownięBadańiInnowacjiSpołecznych„Stocznia”dlaCentrumNaukiKopernik,obowiązkitesą
uważaneprzeznauczycielizabardzouciążliweipozbawionegłębszegosensu.Jakpisząautorkiraportu,
„sprzecznośćpoleganatym,żenauczycielesąrozliczaniprzezrodzicówiopiniępublicznązaefektyswojej
pracy(np.wynikiuczniów),natomiastprzezinstytucjenadzorującezaodpowiedniowypełnione
sprawozdaniaidokumenty”.Ztychsamychbadańwynikateż,żenauczyciele,przynajmniejwgimnazjach,
częstomająproblemyzpogodzeniemroliwychowawczejidydaktycznej.Niezbytpozytywnieodbieranyjest
teżprzeznauczycielisystemegzaminówzewnętrznych.Wymuszaon,ichzdaniem,„uczeniepodtesty”,
ćwiczenieokreślonychschematów,aniesamodzielnegomyślenia(Krzyżanowska,Wiśnicka2009).
68
Edukacja
